Επωνύμως…

Μέρες που είναι, θες-δε θες, σε πιάνει το «έθιμο» των απολογισμών. Τι είχαμε – τι χάσαμε – τι καλά μας βρήκαν και τι κακά (παίζει να είναι και αρνητικό το ισοζύγιο…) μέσα στη χρονιά που πέρασε – τι ελπίζουμε να «σιάξει» μέσα στο ’19 (η πιο κλασική ερώτηση, μαζί με το «πότε βλέπεις εκλογές», αλλά και η πιο δύσκολη στην απάντησή της!)

Ε, λοιπόν, λέω για μια φορά να τα αποφύγω όλα αυτά και να μη βγάλω τη γυάλινη σφαίρα, που όλα τα δείχνει-όλα τα προβλέπει, από την ντουλάπα…

Άλλωστε, τι παραπάνω να μου πει από αυτά που ήδη βλέπουμε; Από τη μια μέρα στην άλλη θα αλλάξουν όλα γύρω μας, επειδή απλώς μπήκε ο καινούριος χρόνος; Το είπαμε και το μολογήσαμε πως -ευτυχώς ή δυστυχώς- ζούμε σε μια εποχή ανατροπών, τις οποίες «πυροδοτούν» διαδοχικά οι εκθετικές τεχνολογίες με την αχαλίνωτη ανάπτυξή τους.

Δεν μιλάμε πια για τα επόμενα βήματα, αλλά για τα επόμενα άλματα – και δεν το λέω εγώ αυτό, αλλά πάμπολλοι ειδήμονες.

Όπως ο Καρλ Σβαμπ, για παράδειγμα, ο ακαταπόνητος παρά τα κάμποσα χρονάκια του ιδρυτής και πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, ο οποίος -μεταξύ πολλών άλλων, που λέει σε πρόσφατο άρθρο του, με τίτλο Globalization 4.0- εκφράζει τη βεβαιότητα πως «η άνευ προηγουμένου πρόοδος της τεχνολογίας θα έχει σαν αποτέλεσμα τον εκ βάθρων μετασχηματισμό των κλάδων της υγείας, των μεταφορών, των επικοινωνιών, της παραγωγής, των διανομών και της ενέργειας, για να αναφέρουμε μονάχα μερικούς…

Η διαχείριση αυτών των αλλαγών θα απαιτήσει όχι μόνο καινούρια ρυθμιστικά πλαίσια για συνέργειες σε εθνικό και πολυεθνικό επίπεδο, αλλά επίσης κι ένα νέο μοντέλο παιδείας, που θα περιλαμβάνει στοχευμένα προγράμματα επανακατάρτισης των εργαζομένων σε νέες δεξιότητες.

Η πρόοδος σε θέματα ρομποτικής και τεχνητής νοημοσύνης σε συνδυασμό με τη γήρανση της πλειοψηφίας των κοινωνιών, μας υποχρεώνει να μετακινηθούμε από το σενάριο της παραγωγής και της κατανάλωσης προς εκείνο του διαμοιρασμού και της φροντίδας»…

Βάλτε δίπλα στη γήρανση και το πρόβλημα με το δημογραφικό (που το έχει όλη η Δύση, βέβαια, αλλά η Ελλάδα βρίσκεται για τα καλά στο «κόκκινο» από πλευράς γεννήσεων, με προβλέψεις ότι θα χάσουμε τον μισό πληθυσμό μας ως το 2068) κι ελάτε μετά να μιλήσουμε για μαντείες – τι να τις κάνουμε; Όλα είναι φανερά, μπροστά στα μάτια μας!

Θα μου πείτε, εσένα τίποτα δεν σου αρέσει; Από αισιοδοξία, τίποτα; ντιπ; Όλα τα ποτήρια μισοάδεια τα βλέπεις; Ε, όχι ακριβώς… Υπάρχουν και κάποια καλά σημάδια, όπως αυτή η πρόσφατη έρευνα της Korn Ferry, που «πατώντας» πάνω στην  πρόβλεψη για τεράστιες ελλείψεις σε υψηλής μόρφωσης ανθρώπινο δυναμικό μέσα στα επόμενα 10-12 χρόνια, «βλέπει» εταιρίες και οργανισμούς να μεταφέρουν κέντρα ερευνών, γραφεία, ακόμα και έδρες σε χώρες όπου υπάρχει τέτοια διαθεσιμότητα.

Αν το «δούμε» κι εμείς κατάλληλα, με κίνητρα και παροχές, οι οποίες θα «λειάνουν» το δρόμο, κάτι μπορεί να προκύψει, που δεν θα φέρει μονάχα νέες θέσεις εργασίας, αλλά μαζί και ανάσα στην οικονομία, ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, brain gain -αντί του drain, με το οποίο πορευόμαστε τόσα χρόνια…

Τα  πρώτα σημάδια, από πλευράς αφίξεων, υπάρχουν και είναι θετικά! Αλλά, είπαμε - για να γίνουν όλα αυτά, καθώς βρισκόμαστε καιρό στην κόψη του ξυραφιού, θα πρέπει να το «δούμε» σοβαρά, με σχέδιο, στρατηγική και όραμα (ας κάνουμε και κάποια από αυτά που λέει ο κ. Σβαμπ, παραπάνω), έξω από κόμματα, κόκκινες γραμμές, μικροπολιτικές και προσωπικά συμφέροντα  - για την Ελλάδα, ρε γαμώτο! (αχ, Βούλα!)

Καλά, γυάλινη σφαίρα δεν έβγαλες - ευχή θα κάνεις ή θα το αρνηθείς κι αυτό; Μονάχα μια: είθε το ’19 να μας προκύψει καλύτερο (τουλάχιστον…) από το ‘18!

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα νούμερα είναι πολύ καλός τρόπος για να πεις μία διαφορετική εκδοχή της πραγματικότητας. Αλλά σε πιο πολλές περιπτώσεις, τα νούμερα έρχονται να επιβεβαιώσουν την αίσθηση που έχεις για ένα συγκεκριμένο θέμα. Όπως, για παράδειγμα, ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα έχει αρχίσει να δείχνει σημάδια ωρίμανσης.

Δεν ξέρω κατά πόσο έχετε δει την έρευνα του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN), αλλά περιλαμβάνει ορισμένα στοιχεία που δείχνουν ότι οι Έλληνες online καταναλωτές είναι πλέον αρκετά πιο ώριμοι και σε πολλές περιπτώσεις οι διαδικτυακές αγορές αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητας τους.

Για παράδειγμα, η έρευνα έδειξε μία αύξηση κατά 20% του μέσου αριθμού των online αγορών στο διάστημα Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου από 12,26 (2017) σε 14,86 (2018). Επίσης, έδειξε περίπου κατά 20% της συνολικής μέσης αξίας των online αγορών.

Ακόμη, το 35% των online αγοραστών πραγματοποιούν ψηφιακά 1 στις 2 συνολικές τους αγορές (από 31% το 2017), ενώ το 85% των αγοραστών κάνει πάνω από το 80% των online αγορών του από Ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα (από το 70% το 2017).

Τι δείχνουν τα παραπάνω στοιχεία; Ότι μπορεί ακόμη το ποσοστό διείσδυσης των online αγορών να μην είναι στην Ελλάδα στα ίδια επίπεδα με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά πλέον είναι μία από τις επιλογές που υπάρχουν.

Φυσικά, οι Έλληνες έχουν μία τάση να βγαίνουν εκτός σπιτιού για τα ψώνια τους και μην ξεχνάμε και τις διαφορετικές καιρικές συνθήκες, αλλά πλέον το e-commerce είναι συνηθισμένο φαινόμενο και όχι η εξαίρεση, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε και το γεγονός ότι για την επόμενη γενιά των καταναλωτών, οι αγορές μέσω Διαδικτύου δεν είναι ένα «εξωτικό φρούτο» όπως ήταν μέχρι πριν μερικά χρόνια.

Αυτή η γενιά είναι πλήρως ψηφιακή και θεωρεί απολύτως φυσιολογικό να αγοράζει online, αφού κάνει σχεδόν τα πάντα online. Και ακόμη περισσότερο θεωρεί απολύτως φυσιολογικό να κάνει και τις αγορές της μέσω του smartphone της.

Γι’ αυτό και μία από τις βασικές συμβουλές που δίνεται σε όλους όσους φτιάχνουν τώρα το δικό τους ηλεκτρονικό κατάστημα ή αναβαθμίζουν το υφιστάμενο είναι να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην εμπειρία χρήσης μέσω smartphone.

Γενικώς, το μέλλον δείχνει ιδιαίτερα προσοδοφόρο για το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα. Και δεν είναι τυχαίο ότι βλέπουμε πολλές κινήσεις για ηλεκτρονικά καταστήματα σε κλάδους που δεν το περιμέναμε στο παρελθόν, όπως είναι, για παράδειγμα, τα σούπερ μάρκετ.

Όπως δεν είναι τυχαίο το ενδιαφέρον που υπάρχει από πολλές ξένες εταιρείες που κινούνται στο ευρύτερο κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου να αποκτήσουν παρουσία στη χώρα μας. Και απ’ ότι φαίνεται το 2019 θα είναι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χρονιά για όλους όσους ασχολούνται με το χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Από αυτήν εδώ τη στήλη έχω αναφερθεί αρκετές φορές στο πόσο σημαντικό θεωρώ το θέμα της εμπειρίας του πελάτη ακόμη και στα online καταστήματα. Και γι’ αυτό ήταν πολύ ενδιαφέρουσα για μένα η παρουσίαση που έκανε πρόσφατα στο πλαίσιο του e-business forum η Ξένια Κούρτογλου, διευθύνουσα σύμβουλος της Focus Bari.

Η κα Κούρτογλου έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο θέμα της εμπειρίας που έχει ο πελάτης, τονίζοντας ότι πλέον έχουμε περάσει σε μία περίοδο όπου ο ανταγωνισμός δεν επικεντρώνεται στο θέμα της τιμής αλλά σε εκείνο της συνολικής εμπειρίας που αποκομίζει ο καταναλωτής.

Σύμφωνα με την κα Κούρτογλου, είναι απαραίτητος ένας «μετασχηματισμός» της λειτουργίας και της κουλτούρας της επιχείρησης που κινείται στο λιανεμπόριο, το οποίο αποκάλεσε CX transformation, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα για παροχή προστιθέμενης αξίας στους πελάτες, οι οποίοι με τη σειρά τους γίνονται περισσότερο «πιστοί» και εξελίσσονται σε πρεσβευτές ενός brand ή μίας επιχείρησης, ενώ εξαιρετικά θετικά είναι και τα αποτελέσματα που έχει μία τέτοια κίνηση για τους εργαζόμενους.

Σημείωσε δε ότι η εμπειρία του πελάτη δεν είναι μόνο όταν κάνει μία αγορά αλλά όταν έρχεται σε επαφή με οποιοδήποτε τμήμα της επιχείρησης. Αξίζει να σημειωθεί δε ότι η Focus Bari έχει εξειδικευτεί στον τομέα της δημιουργίας και μέτρησης της «κουλτούρας» όσον αφορά στην εμπειρία του πελάτη (CX Culture Building & Measuring).

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κα Κούρτογλου, οι Έλληνες online καταναλωτές έχουν αυξηθεί το 2018 σε πάνω από 4,1 εκατ. (σ.σ. είναι όσοι έχουν κάνει τουλάχιστον μία online αγορά τους τελευταίους 6 μήνες) από 3,33 εκατομμύρια που ήταν το 2017.

Στους άνδρες χρήστες του Διαδικτύου το 51% ψωνίζει online, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις γυναίκες είναι 46%. Όσον αφορά τις ηλικιακές κατηγορίες, τα ποσοστά διείσδυσης των online αγορών είναι πολύ υψηλά στις μικρότερες ηλικίες (62% στο 18-24 ετών, 70% στο 25-34 ετών και 61% στο 35-44 ετών) και πέφτουν από εκεί και πέρα (47% στο 45-54 ετών, 28% στο 55-64 ετών και 15% στο 65-74 ετών).

Το αντίστοιχο ποσοστό στην ηλικία 13-18 ετών (46%) μοιάζει ίσως μικρό αλλά δικαιολογείται από τη χαμηλή αγοραστική δύναμη της συγκεκριμένης ηλικιακής κατηγορίας και τη μικρή διείσδυση εκεί των καρτών.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι μία κατηγοριοποίηση στην οποία έχει προχωρήσει η Focus Bari όσον αφορά τους Έλληνες online καταναλωτές. Σύμφωνα με τη Focus Bari, υπάρχουν 3 βασικές ομάδες: The Promising (23%), The Realists (41%) και οι The Fans (35%).

Οι πρώτοι αποτελούνται από κυρίως γυναίκες ηλικίας 13-24 ετών, κατοίκους στην περιφέρεια και ενδιαφέρονται για την ελληνική επικαιρότητα, τη διασκέδαση και την υγεία. Τους τελευταίους 6 μήνες, έκαναν κατά μέσο όρο 10 online αγορές και δαπάνησαν κατά μέσο όρο 411 ευρώ, ενώ το 47% ξεκίνησε να αγοράζει διαδικτυακά τον τελευταίο χρόνο.

Αγοράζουν κυρίως ρούχα και παπούτσια και σχεδόν αποκλειστικά με αντικαταβολή.

Οι δεύτεροι αποτελούνται από άνδρες και γυναίκες ηλικίας 25-54 ετών, κυρίως από την περιφέρεια, ανήκουν στη μεσαίας και ανώτερης μόρφωσης κοινωνική τάξη και ενδιαφέρονται για την ελληνική αλλά και τη διεθνή επικαιρότητα, όπως και για τη διασκέδαση.

Τους τελευταίους 6 μήνες έκαναν κατά μέσο όρο 9,3 online αγορές, δαπανώντας κατά μέσο όρο 399,4 ευρώ, είναι εξοικειωμένοι με το online shopping και αγοράζουν κυρίως ρούχα (40%), ηλεκτρονικά προϊόντα (39%), αεροπορικά εισιτήρια (37%) και παπούτσια (36%). Πληρώνουν κυρίως με κάρτα (χρεωστική το 39%, πιστωτική το 24%) αλλά και με μεταφορές χρημάτων (17%).

Οι τρίτοι, οι οποίοι είναι και οι πιο εξοικειωμένοι, είναι άνδρες ηλικίας 35-64 ετών, κάτοικοι Αττικής, εργαζόμενοι, ανώτατης μόρφωσης και ανώτερης κοινωνικής τάξης και ενδιαφέρονται για την ελληνική και διεθνή επικαιρότητα, τη διασκέδαση αλλά και τα αθλητικά.

Τους τελευταίους 6 μήνες έχουν κάνει κατά μέσο όρο 15,9 αγορές και έχουν δαπανήσει 635,4 ευρώ. Αγόρασαν ρούχα (53%), ηλεκτρονικά προϊόντα (51%), αεροπορικά εισιτήρια (46%) και έκαναν κρατήσεις σε ξενοδοχεία (39%). Είναι δε ευέλικτοι στις πληρωμές, καθώς χρησιμοποιούν χρεωστική κάρτα (50%), ηλεκτρονικές πληρωμές (34%) πιστωτική κάρτα (30%) αλλά και τη δυνατότητα για μεταφορά χρημάτων (23%).

Η ecommerce expo.ecommerce expo που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές ημέρες ήταν μία καλή ευκαιρία για να δει κανείς την κατάσταση της αγοράς του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα. Και το μόνο βέβαιο είναι ότι είναι σε αρκετά καλή κατάσταση.

Ο «εχθρός» του καλού, όμως, είναι το καλύτερο και η πραγματικότητα είναι πως το ηλεκτρονικό εμπόριο προσφέρει πολλές ευκαιρίες στις ελληνικές επιχειρήσεις. Αρκεί να αποφασίσουν να αποκτήσουν μεγαλύτερη εξαγωγική συνείδηση.

Μιλώντας με στελέχη από εταιρείες όπως είναι το eBay και το PayPal συνειδητοποίησα ότι στο εξωτερικό εκτιμούν ότι στην Ελλάδα προϊόντα που ξεχωρίζουν για τη μοναδικότητα τους και θα μπορούσαν να σημειώσουν σημαντικές πωλήσεις στο εξωτερικό.

Σε αρκετές περιπτώσεις, το πρόβλημα έγκειται στην άποψη των επιχειρηματιών ότι δεν χρειάζεται να στραφούν στο εξωτερικό και ότι είναι μία χαρά με τις πωλήσεις που κάνουν εντός των συνόρων. Συνήθως είναι οι ίδιοι που ύστερα από λίγο παραπονιούνται για την οικονομική κρίση και τα προβλήματα που τους δημιουργεί.

Υπάρχει και μία σημαντική μερίδα που έχει κάθε διάθεση να προχωρήσει σε εξαγωγές. Φυσικά, τα εμπόδια είναι αρκετά αλλά αυτό δεν τους ρίχνει το ηθικό. Εκεί που συνήθως σηκώνουν τα χέρια ψηλά είναι όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν το θέμα των logistics. Εκεί είναι που αρχίζουν τα δύσκολα.

Η Ελλάδα έχει ένα βασικό μειονέκτημα όσον αφορά τις εξαγωγές της. Η γεωγραφική θέση της είναι τέτοια που σε πολλές περιπτώσεις το κόστος των μεταφορών είναι υψηλότερο σε σχέση με εκείνο ανταγωνιστριών χωρών από την ανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή ή την Ασία.

Όμως, είναι στιγμές που θεωρώ ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι οι ελληνικές εταιρείες logistics δεν έχουν ακόμη κατανοήσει την ευκαιρία που υπάρχει με το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις δυνατότητες που υπάρχουν.

Οι ελληνικές εταιρείες logistics δείχνουν να θεωρούν ότι η αγορά τους περιορίζεται στα 11 εκατομμύρια των Ελλήνων καταναλωτών και δεν βλέπουν ότι θα μπορούσαν να κινηθούν σε μία εκτεταμένη περιοχή όπως είναι αυτή της νοτιοανατολικής Ευρώπης με 100 εκατομμύρια κατοίκους. Κάτι που κάνουν εταιρείες από τη Βουλγαρία ή τη Ρουμανία.

Θα μου πει κανείς, βέβαια, ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να ανταγωνιστούν το χαμηλότερο κόστος του εργατικού δυναμικού στις γείτονες χώρες, όμως, ειλικρινά θεωρώ ότι αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία υπεκφυγή.

Δεν είμαι ειδικός στο θέμα των logistics, αλλά αναρωτιέμαι αν υπάρχει εταιρεία που κάθισε να σκεφτεί ένα διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο προκειμένου να μειώσει το λειτουργικό κόστος της; Ή ασχολήθηκε με το θέμα των συνεργασιών με άλλες εταιρείες προκειμένου να δημιουργήσουν νέα μοντέλα; Ή επεδίωξαν να αξιοποιήσουν πραγματικά τις ψηφιακές τεχνολογίες προκειμένου να βρουν λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα.

Και οι εταιρείες logistics δηλώνουν ότι ασχολούνται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό αλλά η αίσθηση που αποκόμισα σε ένα πάνελ στο πρόσφατο Πανελλήνιο Συνέδριο Logistics ήταν ότι δεν είναι πολλοί εκείνοι που είναι διατεθειμένοι να πάρουν τις σκληρές αποφάσεις που απαιτούνται προκειμένου να υλοποιηθεί ένα πραγματικό πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού μέσα στην επιχείρηση τους.

Γιατί αυτό που πρέπει να γίνει πλήρως κατανοητό είναι πως ψηφιακός μετασχηματισμός δεν σημαίνει απλώς ότι εγκατέστησα 1,2 ή 3 συστήματα. Σημαίνει ότι αλλάζω την κουλτούρα μου και δημιουργώ νέα επιχειρηματικά μοντέλα που μου επιτρέπουν να προσφέρω καλύτερη εμπειρία στους πελάτες μου, έχω χαμηλότερο κόστος ή διαφορετικές υπηρεσίες και γενικότερα μετατρέπομαι σε μία εταιρεία του 21ου αιώνα.

Αν κάποιος νομίζει ότι τα πάντα έχουν μείνει τα ίδια με όσα βλέπαμε τις δεκαετίες του ’80 και του ’90, τότε μάλλον να ετοιμάζεται να δει νέους «παίκτες» από άλλους κλάδους να του παίρνουν κατ’ αρχήν μερίδιο της πίτας και στη συνέχεια ολόκληρη την πίτα.

Ήμουν κι εγώ ένας από τους πολλές εκατοντάδες συμπολίτες που παρακολούθησαν πρόσφατα το φετινό (ένατο, κατά σειρά) TEDx Athens, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην πανέμορφη έδρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο ΚΠΙΣΝ.

Εντυπωσιακή και πλούσια δομή προγράμματος (δεν ήξερες πού να πρωτοπάς, καθώς οι παράλληλες των κύριων ομιλιών εκδηλώσεις ήταν πολλές και ενδιαφέρουσες), πολύ καλή οργάνωση με πλήθος εθελοντές και συνεργάτες, σημαντικές ομιλίες στην κύρια σκηνή, μπόλικη τροφή για σκέψη - κι από την άλλη, την κανονική, επίσης.

Στόχος των ιδρυτών του, εκεί πίσω στο 2009, ήταν να δημιουργηθεί «μια ελληνική πρωτοβουλία η οποία θα παράγει, υποστηρίζει, προάγει και αναδεικνύει ιδέες και δράσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο».

Αυτό θεωρώ ότι το κατάφεραν, όλα αυτά τα χρόνια, και πλέον περνάνε σε καινούρια «πίστα»: μια διεθνή πλατφόρμα περιεχομένου έκφρασης και γνώσης, δημιουργίας και ψυχαγωγίας για όλο τον κόσμο.

Όμως, το «ζουμί» ήταν και πιστεύω ακράδαντα πως είναι ακόμα οι ιδέες που αξίζει να διαδοθούν και -περισσότερο ακόμα από τις ιδέες- τα «παραδείγματα ζωής».

Από τους 12 κύριους ομιλητές -όλοι τους καλοί, κάποιοι καλύτεροι, όπως είναι φυσικό- δυο ξεχώρισαν και «ανταμείφθηκαν» με θερμό, θερμότατο χειροκρότημα από το κοινό, στην κατάμεστη κεντρική αίθουσα, τόσο στο τέλος, όσο και στη διάρκεια της ομιλίας τους: η ψυχολόγος Μαρία Ιωαννίδου και ο δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου.

Σχεδόν άγνωστη στο ευρύ κοινό η πρώτη, γνωστότερος ο δεύτερος συνεπήραν τους ακροατές τους, καθώς διηγούνταν με ειλικρίνεια και χωρίς ίχνος έπαρσης τη (νικηφόρα για αμφότερους) μάχη της μεν με την εγκεφαλική παράλυση και του δε με το τέρας της γραφειοκρατίας, τις αναστολές και τα γνωστά «κουσούρια» της ελληνικής πραγματικότητας.

Κι εδώ είναι που μπαίνει η αστείρευτη θέληση για τη Μαρία και η ορθολογική σκέψη για τον Δημήτρη, που σου δίνουν θάρρος και αισιοδοξία για το μέλλον – κι ας λένε οι «Κασσάνδρες» πως αυτό το μέλλον απειλείται από τα ρομπότ και την τεχνητή νοημοσύνη, που όμως -ας με συγχωρέσουν- έχουν πεπερασμένες δυνατότητες, είναι «λίγα»…

Ξεπερνώντας τα «δεσμά» της αναπηρίας της, η πρώτη διαπρέπει στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο, απ’ όπου παίρνει με άριστα πτυχίο Ψυχολογίας, ολοκληρώνει μεταπτυχιακό στην Αγγλία, μετεκπαιδεύεται και εμπλουτίζει συνεχώς τις γνώσεις της, εργάζεται σε σχολεία και συνεργάζεται εθελοντικά με πλήθος φορείς, για να φτάσει να προσφέρει σήμερα υπηρεσίες συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας στην Αθήνα και το Ναύπλιο.

Όσο για τον δεύτερο, η παιδεία του μηχανικού, οι επαγγελματικές του εμπειρίες στο χώρο των ΑΠΕ και το ενδιαφέρον του για τα κοινά συνδυάστηκαν με την (σπανίζουσα, πλέον) κοινή λογική, με θεαματικά αποτελέσματα, τα οποία παρουσίασε στον συνδυασμό βίντεο και ομιλίας του: οι «ρίζες» και οι «καταβολάδες» του δεκάχρονου πια e-Trikala θέριεψαν κι επεκτάθηκαν στη διάρκεια της θητείας του, πέρασαν σε νέους χώρους, διεκδίκησαν πρωτιές ελληνικές και ευρωπαϊκές (θυμηθείτε τα έξι αυτόνομα λεωφορεία), κάνοντας τα Τρίκαλα την πιο ψηφιακή πόλη της χώρας, τίτλο που θα ενισχύσουν σε λίγους μήνες και με την (πιλοτική, βέβαια) έλευση του 5G στην περιοχή.

Κι όλα αυτά με συναίνεση και εφαρμογή απλών και ορθολογικών λύσεων, που λύνουν υπαρκτά προβλήματα και ανοίγουν νέους δρόμους… Γιατί, όπως τόνισε κι ο ίδιος, «καμία αλλαγή γύρω μας δεν είναι εφικτή, αν πρώτα δεν αλλάξουμε τους εαυτούς μας».

Κι ίσως αυτό να είναι το μυστικό (;) για μια όσο γίνεται πιο «αναίμακτη» μετάβαση στην επόμενη ημέρα. Οι μηχανές θα μπουν στη ζωή μας – δεν χωράει αμφιβολία, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, όπως δεν γύρισε ποτέ άλλοτε.

Εμείς οφείλουμε να προετοιμαστούμε, να αλλάξουμε ρότα, να επανεκπαιδευτούμε, να αξιοποιήσουμε τις ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας για να μειώσουμε κόστη και να αυξήσουμε επιδόσεις, φροντίζοντας πάντα να μη χάσουμε την ανθρωπιά μας… Θέληση και κοινή λογική, να υπάρχουν μονάχα!

Στην Ελλάδα είναι γνωστό ότι είμαστε λίγο της υπερβολής. Ειδικά, όταν αποφασίζουμε να φέρουμε στην εγχώρια αγορά κάτι από το εξωτερικό τείνουμε να το …ξεχειλώνουμε. Και τα τελευταία χρόνια, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτό της Black Friday.

Η Black Friday είναι ένα αμερικανικό «έθιμο»: την Παρασκευή που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών (Thanksgiving Day), η οποία στις Ηνωμένες Πολιτείες γιορτάζεται την τέταρτη Πέμπτη του Νοεμβρίου, τα καταστήματα σπεύδουν να κάνουν εντυπωσιακές προσφορές στα προϊόντα τους.

Ιδίως στο χώρο των ηλεκτρικών και των ηλεκτρονικών, οι προσφορές είναι εξαιρετικές με τις εκπτώσεις να φθάνουν σε επίπεδα ακόμη και πάνω από το 50%. Πρακτικά, είναι μία ευκαιρία για τις αλυσίδες να «αδειάσουν» τις αποθήκες τους από προϊόντα που δεν πήγαν τόσο καλά όσο περίμεναν τα στελέχη που είναι επιφορτισμένα με τις παραγγελίες.

Στην Ελλάδα, το συγκεκριμένο «έθιμο» έφθασε πριν από 3 χρόνια. Και ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, η «Μαύρη Παρασκευή» διαρκεί μία ημέρα και την αμέσως επόμενη εβδομάδα έχουν συνήθως τη «Cyber Monday» που είναι κάτι αντίστοιχο με την Black Friday αλλά με online προσφορές, στην Ελλάδα αποφασίσαμε να τα κάνουμε όλα λίγο διαφορετικά.

Κατ’ αρχήν, να επισημάνω ότι η Black Friday είναι από τις ημέρες με τις μεγαλύτερες πωλήσεις, ιδίως στις αλυσίδες προϊόντων τεχνολογίας. Επίσης, αντίθετα με ότι συμβαίνει σε άλλες χώρες, Black Friday σημαίνει και προσφορές online.

Όπως, επίσης συμμετέχουν σε αυτήν κάθε είδους εταιρεία. Πέρσι, είδαμε ακόμη και εταιρείες που ασχολούνται με είδη υγιεινής να κάνουν προσφορές τη «Μαύρη Παρασκευή».

Το πιο ενδιαφέρον είναι, όμως, ότι αντί για Black Friday, στην Ελλάδα μάλλον θα πρέπει να τη μετονομάσουμε σε Black Week.

Γιατί πολύ απλά δεν διαρκεί μία ημέρα. Στην αρχή, είδαμε εταιρείες να έχουν προσφορές για ένα τριήμερο, πλέον, οι προσφορές ξεκινούν από τη Δευτέρα και διαρκούν για μία εβδομάδα! Άρα, γιατί να μην τη μετονομάσουμε σε Black Week;

Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί εκφράζομαι έναν προβληματισμό γι’ αυτή την εξέλιξη δεδομένου ότι είναι καλό τα καταστήματα να κάνουν προσφορές και δη αρκετά καλές. Ο προβληματισμός μου είναι ότι πρακτικά αρχίζει να δημιουργείται μία σύγχιση στους καταναλωτές, οι οποίοι περιμένουν -και πολύ καλά κάνουν- τη Black Friday για να κάνουν τις αγορές τους.

Ο τζίρος στις περισσότερες αλυσίδες -όπως και στα ηλεκτρονικά καταστήματα- αρχίζει και πέφτει από τις αρχές Νοεμβρίου και μετά θα χρειαστεί να φθάσουμε μέχρι τα Χριστούγεννα για να επανέλθει σε «φυσιολογικά» επίπεδα.

Το πρόβλημα είναι πως αυτή η ένταση που υπάρχει δεν βοηθά τα εμπορικά καταστήματα να προσφέρουν σωστές υπηρεσίες στους πελάτες τους. Η Black Friday είναι η μέρα εκείνη του χρόνου που οι εργαζόμενοι πρέπει να δουλέψουν στο 150% των δυνατοτήτων τους, ενώ την ίδια ώρα οι πληροφοριακές υποδομές φθάνουν στα όρια τους.

Τα προβλήματα είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν και στο τέλος το μόνο που μένει είναι ένας εκνευρισμός τόσο μεταξύ των καταναλωτών όσο και των εργαζομένων στις αλυσίδες.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Black Friday σηματοδοτεί την έναρξη της περιόδου των χριστουγεννιάτικων αγορών. Οι αλυσίδες «ξεστοκάρουν» προκειμένου να γεμίσουν με νέα προϊόντα τις αποθήκες τους ενόψει των Χριστουγέννων.

Και ο τζίρος που γίνεται είναι επιπλέον σε αυτόν των Χριστουγέννων, Στην Ελλάδα, οι αλυσίδες γεμίζουν τις αποθήκες τους, γνωρίζοντας ότι η Black Friday θα πάρει κομμάτι από τις πωλήσεις των Χριστουγέννων, πολύ απλά, επειδή οι καταναλωτές αγοράζουν από τώρα τα δώρα τους λόγω των χαμηλότερων τιμών.

Και πρακτικά η Black Friday δεν φέρνει επιπλέον τζίρο. Απλώς, τα έσοδα από τις πωλήσεις των Χριστουγέννων έρχονται νωρίτερα.

Για τα τελευταία 40 χρόνια θα έλεγε κανείς ότι η τηλεόραση αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα μέσα για την προώθηση ιδεών και απόψεων. Δεν ήταν τυχαίο ότι πολλοί επιχειρηματίες -σε ολόκληρο τον κόσμο- επεδίωκε να έχει το δικό του τηλεοπτικό σταθμό ακόμη και αν χρειαζόταν να καλύπτει τεράστιες ζημιές, εκτιμώντας -και ορθά στις περισσότερες περιπτώσεις- ότι τα οφέλη στην ευρύτερη επιχειρηματική δραστηριότητα ήταν περισσότερα.

Πλέον, όμως, πιστεύω ότι η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική. Η γραμμική μορφή της τηλεόρασης (linear TV) όπου ο τηλεθεατής περιμένει να δει ειδήσεις ή εκπομπές ή ταινίες τη στιγμή που ο σταθμός επέλεγε, έχω την αίσθηση ότι αρχίζει να μπαίνει στο περιθώριο με τους καταναλωτές να είναι εκείνοι που πλέον παίρνουν τον έλεγχο στα χέρια τους και μπορούν να δουν ότι θέλουν τη στιγμή που το θέλουν.

Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα της PayPal, οι μισοί Έλληνες προτιμούν να παρακολουθούν ταινίες και video περιεχόμενο μέσα από streaming υπηρεσίες. Αν δει κανείς και την πτώση που υπάρχει στις πραγματικές τηλεθεάσεις των τηλεοπτικών καναλιών, θα καταλάβει ότι τα πάντα αλλάζουν στην τηλεόραση.

Από τη στιγμή που η πρόσβαση σε streaming υπηρεσίες είναι σχετικά εύκολη και το κόστος προσιτό, ποιος ο λόγος να βλέπεις «κλασική» τηλεόραση όπου μία ταινία σημαίνει και πολλαπλά διαλείμματα για διαφημίσεις;

Αν πει κανείς ότι βλέπει τηλεόραση για τις ειδήσεις, τότε μάλλον ανήκει σε μία μικρή μειονότητα που δεν χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ως το βασικό μέσο ενημέρωσης του. Πλέον δεν χρειάζεται να περιμένεις μέχρι το δελτίο ειδήσεων για να ενημερωθείς.

Ενημερώνεσαι όποτε εσύ το κρίνεις σκόπιμο με τις επιλογές να είναι χιλιάδες, ενώ πλέον τα ενημερωτικά sites προσφέρουν και video περιεχόμενο.

Ο μόνος λόγος που ενδεχομένως να θες να βλέπεις γραμμική τηλεόραση είναι τα ζωντανά αθλητικά γεγονότα. Αν και εκεί, αρχίζουν να κάνουν την εμφάνιση τους streaming υπηρεσίες που προσφέρουν πολλές επιλογές.

Είσαι φαν του μπάσκετ; Το ΝΒΑ και η Euroleague είναι διαθέσιμα μέσω Διαδικτύου και μπορείς να δεις ζωντανά όλους τους αγώνες των δύο αυτών διοργανώσεων, έχοντας μάλιστα και αρκετές δυνατότητες όσο αφορά τις κάμερες από όπου μπορείς να βλέπεις τον αγώνα. Συν ότι οι Αμερικάνοι προσφέρουν και ιδιαίτερα πλούσιο ενημερωτικό περιεχόμενο.

Μήπως έρχεται το τέλος της γραμμικής τηλεόρασης; Προσωπική άποψη είναι πως ναι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα βλέπουμε τηλεοπτικό περιεχόμενο. Το αντίθετο. Θα καταναλώνουμε πολύ περισσότερο. Απλά, θα έχουμε και περισσότερες επιλογές. Και η απορία που έχω είναι η εξής: γιατί κάποια εταιρεία ή επιχειρηματίας επενδύει σε κάποιο κανάλι που συνεχίζει να ακολουθεί το γραμμικό μοντέλο;

Τα προσωπικά δεδομένα μας είναι ένα θέμα που μας έχει απασχολήσει πολύ τα τελευταία χρόνια. Και όλοι μας θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικά και η προστασία τους είναι κρίσιμης σημασίας.

Επιπλέον, όλοι μας θεωρούμε ότι πρέπει να τα προστατεύσουμε προκειμένου να μην τα «υποκλέψουν» κυβερνοεγκληματίες προκειμένου να τα πωλούν στο dark web και να είμαστε ευάλωτοι σε άλλου είδους επιθέσεις.

Οι περισσότεροι εκτιμούμε ότι η αξία των προσωπικών δεδομένων μας είναι υψηλή. Και ότι αυτός που θα τα «κλέψει» θα τα πουλήσει έναντι αρκετών χιλιάδων δολαρίων. Όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Όπως ανέφεραν την περασμένη εβδομάδα τα στελέχη της Kaspersky Lab, στο dark web τα προσωπικά δεδομένα καθενός από εμάς τους κοινούς θνητούς αξίζουν 50-60 δολάρια! Όπως είναι προφανές, δεν είναι και κανένα ποσό που αξίζει κάποιος κυβερνοεγκληματίας να ασχοληθεί εκτενώς.

Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει και να τα προστατεύουμε. Πολύ απλά γιατί είναι δικά μας και εμείς θα πρέπει να είμαστε αυτοί που θα αποφασίζουμε πως θα τα διαχειριζόμαστε.

Αυτή είναι άλλωστε και η λογική του περίφημου GDPR, το οποίο αφορά τη διαχείριση των προσωπικών δεδομένων. Θα πρέπει να είμαστε εμείς οι χρήστες, καταναλωτές και πολίτες εκείνοι που θα κρίνουμε ότι τα προσωπικά δεδομένα μας θα μπορεί να τα χρησιμοποιεί κάποια εταιρεία, για παράδειγμα, όπως και αν θα μπορεί να τα χρησιμοποιεί επώνυμα ή ανώνυμα.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσω ότι πολλές φορές οι εταιρείες δεν θέλουν να χρησιμοποιούν τα δεδομένα μας επώνυμα. Πολύ απλά, γιατί αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να βλέπουν τις τάσεις και τα δημογραφικά στοιχεία προκειμένου να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα και να δημιουργούν καινούρια προϊόντα και υπηρεσίες.

Όσον αφορά στην προστασία των δεδομένων μας, αυτό που απαιτείται να κάνουμε είναι να είμαστε προσεκτικοί και να ακολουθούμε ορισμένες βασικές συμβουλές. Δεν είναι ανάγκη να χρησιμοποιούμε παντού τον ίδιο κωδικό, αλλά θα πρέπει να έχουμε διαφορετικές εκδοχές αυτού για την κάθε υπηρεσία.

Θα πρέπει να αναβαθμίζουμε συνεχώς τα προγράμματα και τις εφαρμογές που χρησιμοποιούμε στην πιο πρόσφατη έκδοση τους. Σημειωτέον πως μπορούμε να ορίσουμε η αναβάθμιση να γίνεται αυτόματα τόσο στον υπολογιστή όσο και στο smartphone μας.

Το επισημαίνω γιατί υπάρχουν ουκ ολίγοι χρήστες που πολύ απλά δεν το κάνουν, χωρίς μάλιστα κάποιο πολύ σημαντικό λόγο. Όπως επίσης, φυσικά, καλό είναι να χρησιμοποιούμε και κάποιο πρόγραμμα προστασίας, τόσο στον υπολογιστή μας όσο και στο smartphone μας.

Τέλος, θα πρέπει να είμαστε και λίγο προσεκτικοί και υποψιασμένοι σε αυτά που έρχονται στο inbox μας είτε στο email είτε στο messenger. Για παράδειγμα, όταν έλθει ένα μήνυμα με κάποιο link προς άγνωστο site, καλό είναι να μην το πατάμε. Όπως επίσης και κάθε φορά που μας έρχεται μήνυμα από κάποια τράπεζα.

Αν δεν είστε βέβαιοι, πηγαίνετε τον κέρσορα πάνω στο σχετικό link και δείτε τη διεύθυνση. Αν δεν έχει καμία σχέση το link με την τράπεζα σας, τότε καλό είναι να διαγράψετε το σχετικό email.

Πριν από μερικές ημέρες, ήμουν στο Startup Tales: CTO Edition, το οποίο φιλοξενούσε τον Γιώργο Χατζηγεωργίου, διευθύνοντα σύμβουλο και εκ των ιδρυτών του Skroutz.gr.

Ήταν μία εκδήλωση με το κοινό να είναι στην πλειοψηφία τους developers, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να καταθέσουν τις δικές τους ερωτήσεις. Και μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, τουλάχιστον κατά την άποψη μου, είχε να κάνει με το κατά πόσον το Skroutz.gr δοκιμάζει νέες τεχνολογίες.

Η απάντηση του κ. Χατζηγεωργίου ήταν ότι έχει μεγάλη διαφορά να δοκιμάζεις νέες τεχνολογίες από το να χρησιμοποιείς νέες τεχνολογίες στην κανονική ροή της εργασίας. Και αυτό είναι ένα στοιχείο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής.

Γενικώς, είναι καλό να πειραματίζεται μία εταιρεία με καινούριες τεχνολογίες. Τουλάχιστον, αξίζει να τις δοκιμάζει. Και μάλιστα καλό θα είναι να μην ασχολείται μόνο με εκείνες για τις οποίες γίνεται «φασαρία» και υπάρχει hype γύρω από αυτές.

Αλλά ακόμη και με τεχνολογίες που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν ότι δεν έχουν καμία χρησιμότητα στην «ροή» της καθημερινότητας ενός site ή ενός ηλεκτρονικού καταστήματος.
Όμως, η απόφαση για να περάσει μία τεχνολογία στο production δεν πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία.

Χρειάζεται να δοκιμάζεται εκτενώς πριν χρησιμοποιηθεί. Και μάλιστα δεν θα πρέπει να δοκιμάζεται σε περιβάλλον «εργαστηρίου» αλλά σε πραγματικές συνθήκες. Και με πραγματικούς χρήστες.
Το θέμα των δοκιμών είναι κρίσιμης σημασίας. Πολλές εταιρείες web development «ξεχνούν» τις συνθήκες που επικρατούν σε ένα σπίτι ή μία εταιρεία.

Πριν από πολλά – πολλά χρόνια, όλα τα ελληνικά sites άρχισαν να χρησιμοποιούν flash τεχνολογία. Το αποτέλεσμα ήταν άκρως εντυπωσιακό τουλάχιστον σε αισθητικό επίπεδο. Όμως, όλοι οι χρήστες το μισούσαν.

Πολύ απλά, επειδή τα sites ήταν αρκετά «βαριά» και για να «φορτώσουν» απαιτείτο πολύς χρόνος, δεδομένου ότι τότε όλες οι συνδέσεις ήταν dial-up και η ταχύτητα λήψης στα 56 Kbps. Οι developers δεν δοκίμασαν ποτέ τα sites από το σπίτι τους, οπότε δεν μπορούσαν να καταλάβουν το πρόβλημα.

Γενικώς, οι δοκιμές πρέπει να γίνονται υπό πραγματικές συνθήκες. Δεν έχει νόημα να δοκιμάσει τη νέα έκδοση ενός ηλεκτρονικού καταστήματος ο developer που την έφτιαξε. Ούτε καν ο διαχειριστής του συγκεκριμένου eshop.

Πρέπει να το δοκιμάσουν 10 φίλοι και συγγενείς από το σπίτι τους, κάνοντας, μάλιστα, και παραγγελίες προκειμένου να έχουν εμπειρία από το σύνολο της διαδικασίας. Μόνο έτσι μπορείς να είσαι σίγουρος ότι όλα θα πάνε καλά και δεν θα υπάρξουν απροσδόκητα και δυσεπίλυτα προβλήματα.

Οι Αμερικάνοι το αποκαλούν beta testing και η πραγματικότητα έχει δείξει ότι μόνο με αυτό τον τρόπο μπορείς να εξελιχθείς περαιτέρω και να βελτιωθείς. Και να αναφέρω για το κλείσιμο ότι το Gmail ήταν σε κατάσταση beta testing για 5 ολόκληρα χρόνια. Αυτό μάλλον κάτι λέει για το πόσο σημαντικό είναι να δοκιμάζεις πριν βγάλεις κάτι επίσημα.

Ο αριθμός των ηλεκτρονικών καταστημάτων είναι πλέον ιδιαίτερα μεγάλος και στην Ελλάδα. Εννοώ ότι είναι τόσο μεγάλος ώστε είναι αδύνατο για έναν καταναλωτή να θυμάται όλα τα καταστήματα που υπάρχουν και να ψάχνει σε αυτά.

Και γι’ αυτό κιόλας υπηρεσίες όπως είναι το Skroutz και το Best Price είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στη χώρα μας. Από την άλλη πλευρά, όμως, τα περισσότερα ηλεκτρονικά καταστήματα προτιμούν να έχουν πελάτες που πάνε απευθείας σε αυτά προκειμένου να κάνουν τις αγορές τους.

Και ο λόγος δεν έχει να κάνει μόνο με τις προμήθειες που καλούνται να πληρώσουν. Οπότε, το ζήτημα είναι πως καταφέρνεις να προσελκύσεις απευθείας τους πιθανούς πελάτες σου.

Κάποιοι στρέφονται στα social media ή στα Google Ads προκειμένου να πετύχουν αυτό τον στόχο. Κάποιοι άλλοι προτιμούν να χρησιμοποιούν λίγο πιο «παραδοσιακούς» τρόπους. Ήτοι να στέλνουν ένα newsletter.

Και νομίζω πως η δεύτερη μέθοδος μπορεί να αποδειχθεί μεσοπρόθεσμα πιο σημαντική στην περίπτωση που θες επαναλαμβανόμενους πελάτες. Πολύ απλά γιατί δημιουργείς μία καλύτερη και στενή σχέση με τον πιθανό πελάτη σου.

Κατ’ αρχήν, για να αποστείλεις ένα newsletter θα πρέπει να έχεις πείσει τον καταναλωτή να βάλει το email του. Αν δεν το έχει βάλει και στείλεις newsletter, το πιθανότερο είναι τα αποτελέσματα να είναι ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που περιμένεις.

Πολύ απλά, γιατί σε τέτοιες περιπτώσεις ο καταναλωτής πατά απευθείας το delete και επιπλέον εκνευρίζεται τόσο ώστε ακόμη και αν είχες μία ελπίδα για να κάνει κάποια αγορά, το πιθανότερο είναι να την χάσεις και αυτήν!

Από εκεί και πέρα, πρέπει και το περιεχόμενο να είναι σωστό. Το στήσιμο του newsletter πρέπει να είναι ελκυστικό στο μάτι ώστε να πείθει τον καταναλωτή ότι και το κατάστημα είναι «σοβαρό».

Ο στόχος είναι μεν οι πωλήσεις αλλά είναι και η δημιουργία μίας σχέσης, το χτίσιμο ενός brand, το οποίο είναι και ο λόγος που κάποιος θα ξανακάνει αγορά. Δεν είναι πάντα όλα θέμα τιμής, όπως πολλές φορές έχω τονίσει από αυτή τη στήλη. Η εμπειρία του πελάτη είναι ίσως πιο σημαντική. Και το newsletter μπορεί να βοηθήσει πολύ προς αυτή την κατεύθυνση.

Σωστό περιεχόμενο σημαίνει και σωστή δοσολογία σε προσφορές και προτάσεις. Το ιδανικό σενάριο είναι ένα προσωποποιημένο newsletter, διαφορετικό για κάθε καταναλωτή, αλλά είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο και χρειάζεται να έχεις έναν εξαιρετικά μεγάλο όγκο δεδομένων για τον κάθε πελάτη ξεχωριστά.

Ή θα πρέπει ο πελάτης να έχει συμπληρώσει κάποιου είδους ερωτηματολόγιο δίνοντας τα στοιχεία που απαιτούνται προκειμένου το κάθε newsletter να είναι ξεχωριστό για τον κάθε πελάτη.

Τέλος, ένα σημαντικό θέμα είναι κάθε πότε στέλνεις newsletter. Αν στέλνεις κάθε ημέρα, το πιθανότερο είναι να δημιουργήσεις εκνευρισμό συν ότι είναι αν ο καταναλωτής δεν το ανοίγει μετά από λίγες εβδομάδες πάει αυτόματα στα spam mails.

Μία φορά την εβδομάδα ίσως είναι το καλύτερο σενάριο, το πολύ δύο φορές. Και το ακόμη καλύτερο σενάριο είναι να στέλνεις newsletter με προτάσεις και προσφορές όταν έχεις κάποιο προϊόν προς πώλησης που πραγματικά θα ενδιαφέρει τον καταναλωτή. Αλλά για να το κάνεις αυτό θα πρέπει να γνωρίζεις πολύ καλά τον κάθε πελάτη ξεχωριστά. Κάτι που δεν είναι απλό.

Σε κάθε περίπτωση, μπορεί το newsletter να θεωρείται «παλιά» μέθοδος προώθησης αλλά η προσωπική άποψη μου είναι πως πρόκειται για ένα εξαιρετικό μέσο για προσέλκυση πελατών. Αρκεί να το χρησιμοποιείς όσο πιο σωστά γίνεται…