Μια ολιγόλογη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πριν από μερικές ημέρες, ήρθε να καθησυχάσει τις ανησυχίες (αν όχι τους φόβους…) πολλών αξιωματούχων τόσο κεντρικά, στις Βρυξέλλες, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Ειδικότερα, όσων είναι επιφορτισμένοι με την ομαλή (και ασφαλή, πάνω απ’ όλα) λειτουργία του απίστευτου συμπλέγματος των υποβρυχίων καλωδίων, μέσω των οποίων περνάει άμεσα ή έμμεσα μεγάλο μέρος των επικοινωνιών των ευρωπαϊκών χωρών μεταξύ τους, αλλά και με τον υπόλοιπο κόσμο.
Μ’ άλλα λόγια, σ’ ένα οικοσύστημα όπου το παραμικρό πρόβλημα, από απλή τεχνική βλάβη και αστοχία υλικού έως δολιοφθορά, έχει ως αποτέλεσμα είτε την πτώση της ποιότητας επικοινωνίας, είτε την ολική διακοπή της σύνδεσης για κάποια λεπτά ή ακόμα και για κάποιες ώρες, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό σε έναν σχεδόν αμιγώς ψηφιακό κόσμο, όπως έχει γίνει πλέον ο δικός μας…
Δικαίως, λοιπόν, φιλοξενήθηκαν σε πρωτοσέλιδα τα πολύ μεγάλα προβλήματα που προκάλεσε τον περασμένο Δεκέμβριο δολιοφθορά στα υποβρύχια καλώδια οπτικών ινών στη Βαλτική, διακόπτοντας τις συνδέσεις Φινλανδίας-Γερμανίας και Λιθουανίας-Σουηδίας. Πολύ περισσότερο όταν, νωρίτερα, το ΝΑΤΟ είχε προειδοποιήσει πως η Ρωσία αναπτύσσει στρατηγικές με στόχο τη διατάραξη του παγκόσμιου Διαδικτύου, χαρτογραφώντας τα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών.
Ανάλογες ‘διαταραχές’ στις επικοινωνίες είχαν καταγραφεί και στη Γαλλία, στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του ’24, όπως κι έπειτα από δολιοφθορές που είχαν επιχειρήσει οι Χούθι, στο πλαίσιο της ευρύτερης δραστηριότητάς τους, στις περιοχές του Σουέζ και της Ερυθράς Θάλασσας.
Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αν και καθυστερημένα, όπως της καταλογίζουν αρκετοί…) ήταν η έγκριση νέας χρηματοδότησης, ύψους 20 Μ€ για την προστασία των υποβρύχιων καλωδίων της ηπείρου μας, στο πλαίσιο του προγράμματος ‘Ψηφιακή Ευρώπη’. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι να στηριχθεί η δημιουργία περιφερειακών καλωδιακών κόμβων και η προσομοίωση ακραίων καταστάσεων, όσον αφορά στην ανθεκτικότητα των υποθαλάσσιων καλωδιακών υποδομών.
Για το πρώτο θέμα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ικανοτήτων Κυβερνοασφάλειας (δηλαδή, ο κεντρικός κόμβος της ΕΕ για τη διαχείριση κονδυλίων σε θέματα κυβερνοασφάλειας) έχει ήδη προχωρήσει στην πρόσκληση υποβολής προτάσεων, ύψους 10 Μ€ για τη δημιουργία των κόμβων, οι οποίοι θα παρακολουθούν τις εν δυνάμει απειλές, θα τις αναλύουν με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης, ανιχνεύοντας τυχόν κινδύνους σε πραγματικό χρόνο και θα επεμβαίνουν τάχιστα, όπου χρειαστεί. Προφανώς, δεν αποτελεί έκπληξη -ως συνέχεια των όσων αναφέρθηκαν παραπάνω- ότι ο πρώτος τέτοιος κόμβος θα δημιουργηθεί στην περιοχή Σκανδιναβίας – Βαλτικής…
Τα υπόλοιπα 10 Μ€ διοχετεύονται -μέσω άλλης πρόσκλησης- στην ενδυνάμωση της ετοιμότητας και της δοκιμής υποδομών ζωτικής σημασίας. ‘Ψηφιακές σωσίβιες γραμμές’ μας, τις αποκάλεσε η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδια για την τεχνολογική κυριαρχία, την ασφάλεια και τη δημοκρατία, Χένα Βιρκούνεν, σχολιάζοντας τη νέα πρωτοβουλία.
Παράλληλα επεσήμανε πως η πρόσφατη έκθεση ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με τη χαρτογράφηση των υποβρύχιων καλωδίων, αξιολογεί επίσης τους κινδύνους για αυτά, αλλά και καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές για τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων.
Αυτά, είχαν ήδη αποφασιστεί από τον Φεβρουάριο του ’25 (αν και οι προεργασίες προς αυτή την κατεύθυνση είχαν ξεκινήσει ακριβώς ένα χρόνο νωρίτερα – αυτό είναι και το μεγάλο πρόβλημα, οι ευρωπαϊκές διαδικασίες βραδυπορούν, ενώ οι εξελίξεις τρέχουν), καλύπτοντας με ολιστικό τρόπο (σύμφωνα με τους συγγραφείς των μελετών, πάντα) το πρόβλημα, αφού περιλαμβάνουν την πρόληψη, την ανίχνευση, την αντιμετώπιση, την ανάκαμψη και, τέλος, την αποτροπή.
Προφανώς, το θέμα δεν είναι καινούριο και η σημασία του έχει τονιστεί επανειλημμένα, τα τελευταία χρόνια. Τα υποβρύχια καλώδια αποκτούν με τον καιρό θεμελιώδη σπουδαιότητα και η ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής συνδεσιμότητας είναι δεδομένη, στους κόλπους της ΕΕ. Στόχος παραμένει -και η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το τονίζει συχνά στις ομιλίες της, ήδη από το 2021- η διασφάλιση υψηλής ποιότητας σύνδεσης για όλους τους πολίτες της ΕΕ, ανεξαρτήτως του πού βρίσκονται.
Συνολικά, στις τρεις πρώτες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων έχουν δεσμευτεί 420 Μ€ για τη χρηματοδότηση 51 σχετικών με τις υποβρύχιες υποδομές έργων, ενώ παράλληλα εξετάζεται και ο συνδυασμός με δορυφορικούς επίγειους σταθμούς, για μεγαλύτερη σιγουριά. Η υπόθεση έχει ‘πολύ ψωμί’, καθώς οι ανάγκες μας αυξάνουν συνεχώς...
