Επωνύμως…

Το ηλεκτρονικό εμπόριο «εκτοξεύτηκε» κατά τη διάρκεια των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού. Το Πλαίσιο μιλά για δεκαπλασιασμό των παραγγελιών, ο Κωτσόβολος κάνει λόγο για μία διαρκή Black Friday όσον αφορά τον όγκο των παραγγελιών. Γενικότερα, έγινε ένας… χαμός στα online καταστήματα. Όπως έγινε… χαμός και στις εταιρείες ταχυμεταφορών, οι οποίες, σε πολλές περιπτώσεις, δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν.

Το γεγονός ότι δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν δεν είναι παράλογο. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την άνοδο που υπήρξε. Ούτε ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο θα έκανε τόσο γρήγορα βήματα προς τα εμπρός, όσον αφορά στην αύξηση των online παραγγελιών. Γιατί η αύξηση συνεχίζει να υφίσταται. Αλλά η πραγματικότητα είναι πως υπήρξαν παραπάνω του αποδεκτού περιπτώσεις, όπου δεν υπήρξε μία μικρή καθυστέρηση στην παράδοση, αλλά μία εμπειρία που ήταν απίστευτα κακή για τον πελάτη.

Πολλά έχουν γραφτεί για το θέμα, αλλά έχω την αίσθηση ότι οι περισσότεροι θεωρούμε ότι το πρόβλημα ήταν στο «last mile». Δηλαδή, όταν έφθανε το δέμα στο τοπικό υποκατάστημα προκειμένου να δοθεί στον courier προς παράδοση στον πελάτη. Και μπορεί να υπήρξαν αρκετά παρατράγουδα με τα… σημειώματα, όμως, τελικά αρχίζει να φαίνεται ότι το πραγματικό πρόβλημα δεν ήταν στο last mile. Το πραγματικό πρόβλημα ήταν στα κεντρικά hubs διανομής των μεγάλων εταιρειών ταχυμεταφορών. Εκεί «κολλούσε» η παραγγελία και όχι στο υποκατάστημα.

Έχω δει υποκαταστήματα εταιρείας ταχυμεταφορών το πρωί με τα δέματα να έχουν καταλάβει το μισό πεζοδρόμιο, σε σημείο που αναρωτιόσουν τι θα κάνουν οι άνθρωποι. Και έχω δει το ίδιο υποκατάστημα το βράδυ να έχει διώξει όλα τα δέματα.

Παρακολουθώντας την πορεία των παραγγελιών που είχαν κάνει εγώ, είχα δει ότι η παραγγελία μου έφθανε μεν γρήγορα από το e-shop στο hub, αλλά εκεί μπορεί να έμενε για αρκετές ημέρες. Από τη στιγμή που έφθανε στο υποκατάστημα, ήξερα ότι την επόμενη ημέρα στη χειρότερη περίπτωση θα την είχα στα χέρια μου.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, σε πολλά hubs η κατάσταση ήταν δραματική. Σε σημείο που αλυσίδες που ζητούσαν να πάρουν πίσω τις παραγγελίες που είχε αναλάβει να διεκπεραιώσει η Χ εταιρεία ταχυμεταφορών, λάμβαναν την απάντηση ότι δεν ξέρουν που είναι.

Γενικώς, η κατάσταση αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη και εκεί είναι που πρέπει να δοθούν λύσεις. Εκεί είναι που πρέπει να δημιουργηθούν υποδομές τέτοιες που να είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε μία νέα μεγάλη αύξηση των παραγγελιών. Και ενδεχομένως η επόμενη Black Friday να είναι και η επόμενη μεγάλη πρόκληση. Μία πρόκληση που αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Ένα από τα «πάγια» θέματα συζήτησης, τόσο στον ειδικό όσο και στον «παραδοσιακό» Τύπο, είναι η επίπτωση της εισβολής των μηχανών (άρα και των αυτοματισμών, που αυτές φέρνουν μαζί τους) σε πλήθος τομείς της αγοράς – ουσιαστικά, τίποτα δεν μένει ανεπηρέαστο! Το ερώτημα είναι πώς αυτό θα επηρεάσει τις τύχες των ανθρώπων που σήμερα κάνουν ό,τι θα κάνουν αύριο οι μηχανές. Μ’ άλλα λόγια, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από πλευράς απώλειας θέσεων εργασίας στο εργατικό δυναμικό, πολύ περισσότερο σε μια εποχή που η πανδημία, από την οποία δε έχουμε ακόμα γλυτώσει, ήρθε να επιδεινώσει περισσότερο τα πράγματα, επιβάλλοντας νέους κανόνες του παιχνιδιού και επιταχύνοντας τις αποφάσεις, προκειμένου να περάσουμε σε νέα μοντέλα, βασισμένα στις ψηφιακές λύσεις που έτσι κι αλλιώς υπήρχαν και η αποτελεσματικότητά τους αποδείχθηκε περίτρανα στην πράξη, τις τελευταίες εβδομάδες.

Πολλοί φοβούνται για το μέλλον (τους και μας), άλλοι είναι πιο ρεαλιστές, υποστηρίζοντας πως σε πρώτη φάση θα χαθούν μεν πολλές θέσεις εργασίας, αλλά σε δεύτερη θα δημιουργηθούν πολύ περισσότερες, απλώς σε άλλους τομείς, προκειμένου να υποστηριχτούν οι νέες απαιτήσεις. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει ανάμεσα στην πρώτη και στη δεύτερη φάση κι εκεί είναι που μπαίνουν στο παιχνίδι οι (πολλές, πλέον) προτάσεις για upskilling (αναβάθμιση όσων ξέρει κάποιος εργαζόμενος, με προσθήκη νέων δεξιοτήτων) και reskilling (αλλαγή τομέα, αν κριθεί ότι αυτός στον οποίο θήτευε ως τώρα, εξέλιπε).

Από την αποτελεσματικότητα των δράσεων εκ μέρους του κράτους αλλά και των επιχειρήσεων σ’ αυτή την ενδιάμεση περίοδο, θα κριθεί κατά πόσο θα «ματώσει» το εργατικό δυναμικό και πόσος χρόνος θα χρειαστεί, πριν ξαναμπεί το νερό στο αυλάκι. Αν και κάτι μου λέει πως στο εξής και σ’ ό,τι αφορά στην αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού δεν θα έχουμε πια μονάχα ένα αυλάκι, αλλά πολλά που θα κυλάνε παράλληλα και Κύριος οίδε αν και πότε όλα αυτά θα ενωθούν…

Το σίγουρο είναι πως οι αλλαγές σε διαδικασίες και τρόπο δουλειάς έχουν ήδη ξεκινήσει, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των πάντων είναι πλέον μονόδρομος και, με την πανδημία να δίνει το momentum που χρειαζόταν, το τσουνάμι είναι πλέον θέμα χρόνου. Βλέπετε, οι μηχανές δεν αρρωσταίνουν (ούτε απεργούν, αν θέλετε να το κοιτάξουμε κι αλλιώς…) αλλά συνεχίζουν να δουλεύουν, αρκεί να υπάρχει ρεύμα και πρώτες ύλες για την τροφοδοσία τους. Προφανώς χρειάζονται και τους ανθρώπους για να δουλέψουν, αλλά πολύ λιγότερους και με διαφορετικά καθήκοντα, στα οποία πρέπει να εκπαιδευτούν, όπως είπαμε και παραπάνω.

Κι αυτό μου θύμισε ένα άρθρο που είχα διαβάσει πρόσφατα, σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό μιας μεγάλης και γνωστής μεταφορικής εταιρίας, της UPS, ο οποίος δοκιμάστηκε στην πράξη τους τελευταίους μήνες, ελέω COVID-19, όταν όλο το κύκλωμα της λιανικής χρειάστηκε να μεταφερθεί από τη μια μέρα στην άλλη στο Διαδίκτυο, καθώς -με τα καταστήματα κλειστά- όλες οι αγορές γίνονταν πλέον online και κάποιος έπρεπε, μετά, να παραδώσει τα αγαθά στους αγοραστές.

Η ομαλή λειτουργία των παραδόσεων, αλλά και της τροφοδοτικής αλυσίδας (που υπέφερε, για καιρό, πολύ περισσότερο στη χώρα μας, καθώς οι μεταφορικές μας προφανώς δεν έχουν φτάσει ακόμα στο ίδιο επίπεδο τεχνογνωσίας και δυνατοτήτων με τις διεθνείς) εξαρτάται πλέον σε μεγάλο βαθμό -στον πυρήνα της, τουλάχιστον- από την τεχνολογία. Η UPS, για παράδειγμα, αξιοποιεί στην καθημερινότητά της όλο και  περισσότερο Big Data Analytics, Τεχνητή Νοημοσύνη, Εικονική Πραγματικότητα (V/R) και Internet των Αντικειμένων (ΙοΤ), σε σημείο ώστε από μεταφορική να μετασχηματίζεται σταδιακά (και δεν είναι η μόνη, όπου παρατηρείται αυτό το φαινόμενο) σε εταιρία τεχνολογίας, η οποία απλώς εστιάζει στον χώρο των μεταφορών, ίσως δε σύντομα και των αερομεταφορών, καθώς είναι η πρώτη εταιρία του κλάδου στην οποία δόθηκε πρόσφατα επίσημη άδεια από την Federal Aviation Authority (την αμερικανική ΥΠΑ) για παραδόσεις δεμάτων μέσω drone...

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς αλλάζουν οι καιροί (ασχέτως αν οι τακτικές αυτές εγκρίνονται απ’ όλους ή όχι), είναι ο εφοδιασμός των οχημάτων της με smart trailers, που παράγουν περί τα 60 εκατ. μηνύματα θέσης (GPS) την εβδομάδα, διευκολύνοντας την οργάνωση των δρομολογίων και αυξάνοντας τη συνολική λειτουργικότητα. Πολλά θα αλλάξουν, είπαμε – κι είναι καλύτερα να είμαστε μέσα στα πράγματα, ώστε να μπορούμε να αντιδράσουμε εγκαίρως, όπου και αν χρειαστεί.      

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Το ηλεκτρονικό εμπόριο μπήκε για τα καλά στη ζωή μας την περίοδο της «καραντίνας» και όλες οι ενδείξεις είναι πως θα υπάρχει ισχυρή αύξηση των online αγορών τους επόμενους μήνες. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές αλυσίδες υποστηρίζουν πως μέσα σε 2 μήνες «έπιασαν» νούμερα που περίμεναν ότι θα επιτευχθούν μετά από 2 χρόνια!

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες έρευνες, τα νούμερα είναι άκρως ενδιαφέροντα. Για παράδειγμα, η Nielsen υποστηρίζει πως το 22% των Ελλήνων καταναλωτών αγόρασε για πρώτη φορά online την περίοδο της πανδημίας. Επίσης, το ΙΕΛΚΑ αναφέρει ότι πλέον ένας στους δύο Έλληνες χρήστες του Διαδικτύου πραγματοποιεί συστηματικά online αγορές.

Τα νούμερα είναι άκρως ενδιαφέροντα, όμως, αξίζει να παρατηρήσω το εξής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της EE που περιλαμβάνονται στη μελέτη για το δείκτη ψηφιακής οικονομίας DESI, για το 2019 το ποσοστό των Ελλήνων χρηστών του Διαδικτύου που έκαναν online αγορές ήταν στο 51%. Το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ είναι στο 71% αλλά θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το ποσοστό διείσδυσης του Διαδικτύου στην Ελλάδα είναι στο 74% και στην ΕΕ στο 85%.

Άρα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι μισοί Έλληνες χρήστες του Διαδικτύου είχαν δοκιμάσει ούτως ή άλλως τις online αγορές, απλώς τώρα το κάνουν πιο συστηματικά. Βέβαια, υπάρχει και αυτό το +22%, το οποίο δεν σημαίνει βέβαια ότι το 51% έχει γίνει 73% γιατί αφορά το σύνολο των Ελλήνων καταναλωτών.

Ας πούμε πάντως ότι υπήρξε μία αύξηση της τάξεως των 15 ποσοστιαίων μονάδων. Άρα, στον επόμενο DESI θα είμαστε στο 65%-66% και θα έχουμε πλησιάσει πολύ την Ευρώπη. Αυτό, κατά την άποψη μου, είναι λάθος προσέγγιση. Πολύ απλά, γιατί και στην Ευρώπη υπήρξαν αυξητικές τάσεις και το ποσοστό χρήσης είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έχει φθάσει στο 80%.

Ουσιαστικά, αυτό που θέλω να επισημάνω ότι σίγουρα το ηλεκτρονικό εμπόριο ενισχύθηκε σημαντικά στην Ελλάδα. Είναι σίγουρο ότι ακόμη και επιχειρήσεις που δεν είχαν επιδείξει κανένα ενδιαφέρον για τις online πωλήσεις, θα ασχοληθούν πλέον με το ηλεκτρονικό κατάστημά τους. Και σίγουρα οι Έλληνες καταναλωτές θα αγοράζουν περισσότερο και πιο συστηματικά από το Διαδίκτυο.

Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε φθάσει στην Ευρώπη. Έχουμε πλησιάσει μεν, αλλά έχουμε ακόμη πολύ δρόμο. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη, αν θέλουμε το ηλεκτρονικό εμπόριο να πάρει τη θέση που μπορεί μέσα στην ελληνική οικονομία.

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Δύσκολοι καιροί, αχαρτογράφητα νερά, αβέβαιο το μέλλον… τα έχουμε ακούσει όλα αυτά, για νέα μας τα λες; σχεδόν σας ακούω να σιγομουρμουρίζετε… Ναι, τα έχετε ακούσει, αλλά αυτό δεν σημαίνει και ότι δεν πρέπει να λέγονται! Ιδίως τώρα, που -όπως όλα δείχνουν- μάλλον ξεπερνάμε την κρίση και βγάζουμε δειλά-δειλά το κεφαλάκι έξω! Εντάξει, εντάξει, κάποιοι το παρακάνουν και το βγάζουν πιο γρήγορα απ’ ό,τι πρέπει, το ξέρω…καλό είναι να συνεχίσουμε να προσέχουμε, όμως, για να μην επιστρέψει το κακό…

Μαζί με το κεφαλάκι, βέβαια, βγαίνουν κι οι πρώτοι απολογισμοί, οι πρώτες μελέτες, οι πρώτες έρευνες για τη μετά-πανδημία πορεία μας, οι οποίες έχουν -τις περισσότερες φορές, γιατί υπάρχουν κι εκείνες που σταματάνε στα προβλέψιμα και τα αναμενόμενα- ξεχωριστό ενδιαφέρον, έστω κι αν τις θεωρήσουμε απλώς «τροφή για σκέψη»… Σ’ αυτές πρέπει σίγουρα να μετρήσουμε κι εκείνη που παρουσίασε πρόσφατα η UBS – Global Wealth Management (από το δεύτερο συστατικό, μάλλον καταλάβατε και το αντικείμενό της, που δεν είναι άλλο από τις επενδύσεις) η οποία εστιάζει στις τεχνολογικές τάσεις, όπως διαμορφώνονται πλέον μετά την πανδημία. Προφανώς, έχουν επηρεαστεί σφόδρα από αυτήν, δρομολογώντας με τη σειρά τους- έναν κύκλο αλλαγών τόσο στις εθνικές, όσο και στην παγκόσμια οικονομία.

Πάμε να δούμε, λοιπόν, τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας, καθώς είναι πολύ πιθανό να τα βρούμε μπροστά μας όχι μόνο την «επόμενη μέρα», όπως συνηθίζουμε να λέμε, αλλά τα επόμενα χρόνια! Κατ’ αρχάς, όλοι πλέον αντιληφθήκαμε, τις τελευταίες εβδομάδες, ότι η τεχνολογία μπορεί να μας βοηθήσει να πετύχουμε περισσότερα, με λιγότερους πόρους, αυξάνοντας τις επιδόσεις και εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα για άλλους σκοπούς. Βεβαίως, όσες επιχειρήσεις και οργανισμοί αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες (μ’ άλλα λόγια, υλοποιήσουν εγκαίρως τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους και συνεχίσουν να τον επικαιροποιούν, καθότι τέτοιες δράσεις αποδίδουν μόνο με συνέχεια και συνέπεια) θα βρεθούν μπροστά από τους ανταγωνιστές τους κι αυτό μετράει πολύ σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς…

Πέρα από τον κόσμο των επιχειρήσεων και των αγορών, η έρευνα καταπιάνεται και με τον τρόπο που ζούμε, ο οποίος γίνεται επίσης πιο ψηφιακός: η πανδημία απέδειξε, σύμφωνα με τα ευρήματά της, ότι το ψηφιακό lifestyle δεν είναι απλώς μια επιλογή κι αν δεν μας κάνει πάμε αλλού, αλλά μια αναγκαιότητα! Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι αν ο χρόνος που διαθέτουμε σήμερα για ενημέρωση και ψυχαγωγία μοιράζεται κατά 54% και 46% στα ψηφιακά και τα παραδοσιακά μέσα, σε δέκα χρόνια η αναλογία υπολογίζεται να έχει φτάσει το 70% - 30%, εξέλιξη που θα φέρει μεγάλες ανατροπές, τόσο στον ευρύτερο χώρο των media, όσο και σ’ εκείνον της διαφήμισης. Ήδη, στην Κίνα -που μάλλον έχει αντικαταστήσει τις ΗΠΑ, ως benchmark των νέων τεχνολογικών εφαρμογών- η «ψαλίδα» έχει φτάσει στο 60% - 40% και ανοίγει γοργά… Ο όγκος των διακινούμενων δεδομένων θα έχει, επίσης, δεκαπλασιαστεί -σύμφωνα με την ίδια έρευνα- φτάνοντας πλέον στα 456 zettabytes, στο τέλος της δεκαετίας, επομένως η διαχείρισή του θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις σε πολλά και ποιοτικά data centers.

Ανάλογες θα είναι οι επενδύσεις και στον χώρο των αποθηκών με τους συναφείς αυτοματισμούς τους, καθώς αυτό επιβάλλει πλέον η θεαματική αύξηση των πωλήσεων στον χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου, εις βάρος της «παραδοσιακής» λιανικής που, βέβαια, δεν θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια – τα υβριδικά μοντέλα θα έχουν την τιμητική τους, τα επόμενα χρόνια, με τις επιχειρήσεις να πατάνε «σε δυο βάρκες» και να αποφασίζουν πού θα ρίξουν μεγαλύτερο βάρος, ανάλογα με τις διαθέσεις των καταναλωτών. Εξελίξεις αναμένονται και στον αγροδιατροφικό χώρο, με τις βασικές τάσεις να δείχνουν αφενός απαίτηση για προϊόντα υψηλότερης ποιότητας, αφετέρου αξιοποίηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων, στο πλαίσιο της γεωργίας ακριβείας, για αυξημένες αποδόσεις με παράλληλη μείωση του κόστους.

Τέλος, ένας ακόμα τομέας, όπου οι ανατροπές περισσεύουν, είναι αυτός της εκπαίδευσης, με την κατ’ ανάγκην εξ αποστάσεως μάθηση στη διάρκεια της πανδημίας να έχει αλλάξει άρδην τους κανόνες του παιχνιδιού, χωρίς σημαντικές επιπτώσεις στη μαθησιακή διαδικασία (αυτό, τουλάχιστον, έχει φανεί ως τώρα – μελλοντικά, θα δείξει…). Το edtech διεκδικεί, λοιπόν, γενναίο μερίδιο της εκπαιδευτικής καθημερινότητας, αν και ο οικοδεσπότης σας θεωρεί ως πιθανότερη και πιο αποδοτική λύση ένα μείγμα των δυο μεθόδων διδασκαλίας, από το οποίο όμως είμαστε ακόμα μακριά…

Το αγαπημένο σύνθημα του Donald Trump είναι «America first!». Εμείς δεν προλάβαμε να πούμε Digital first – έγινε ήδη από μόνο του, ας όψεται ο κορωνοϊός…

[social_share]

Την περασμένη εβδομάδα, στην παρουσίαση που έκανε το Πλαίσιο στους θεσμικούς επενδυτές, υπήρξε μία ερώτηση από συνάδελφο δημοσιογράφο που μου έκανε αρκετή εντύπωση: πόσο κερδοφόρο είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο; Μου έκανε εντύπωση γιατί πάντα θεωρούσα ότι όλοι καταλάβαιναν ότι οι online πωλήσεις μπορούν να έχουν καλύτερα περιθώρια κέρδους. Φυσικά, η συνάδελφος δεν έκανε τη συγκεκριμένη ερώτηση στην τύχη. Είχε ακούσει από εταιρείες του λιανεμπορίου που άρχισαν να ασχολούνται σοβαρά με το e-commerce το τελευταίο δίμηνο εξ ανάγκης, ότι τα κέρδη είναι χαμηλά, ή ακόμη και ότι «μπαίνουν μέσα» κατά το κοινώς λεγόμενον.

Εξίσου ενδιαφέρουσα ήταν η απάντηση του Κώστα Γεράρδου, αντιπροέδρου και διευθύνοντος συμβούλου του Πλαισίου, ο οποίος υποστήριξε ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι σαφές πως είναι κερδοφόρο. Αρκεί να είσαι προσεκτικός και να έχεις δώσει προσοχή σε μία σειρά από θέματα που έχουν σχέση κυρίως με το logistics και την υποστήριξη. Θέματα όπως είναι η υποστήριξη (τηλεφωνική αλλά και online), το picking στην αποθήκη, το οποίο πρέπει να γίνεται γρήγορα και χωρίς λάθη, ιδίως σε επιχειρήσεις με μεγάλους όγκους παραγγελιών, η επιλογή των μεθόδων παράδοσης των προϊόντων στους πελάτες σου, αλλά και το reverse logistics. Τί γίνεται όταν μία παραγγελία πρέπει να επιστραφεί; Αυτό είναι κάτι που πολλοί ξεχνούν και βρίσκονται -όταν τους προκύψει- προ πολλών εκπλήξεων όσον αφορά στο κόστος.

Το Πλαίσιο τα πήγε αρκετά καλά στην περίοδο της καραντίνας. Η μείωση των πωλήσεων ήταν της τάξεως του 20% και τα παράπονα που υπήρχαν για τις παραδόσεις κινήθηκαν στα όρια του αποδεκτού. Δεν πήγαν όλα τέλεια, αλλά σε γενικές γραμμές η κατάσταση ήταν καλύτερη σε σχέση με άλλες αλυσίδες από τον ευρύτερο χώρο του λιανεμπορίου.

Όμως, αυτό που εννοούσε ο κ. Γεράρδος ήταν ότι δεν φτάνει να έχεις ένα καλό και εύχρηστο site όταν αποφασίζεις να εισέλθεις στο χώρο του e-commerce. Το site είναι η βιτρίνα του καταστήματος, αλλά η αποθήκη είναι εξίσου σημαντική. Ενδεχομένως, να είναι και πιο σημαντική. Στην περίπτωση του Πλαισίου, το νέο site που «ανέβηκε» πέρσι βοήθησε πολύ, αλλά αν δεν υπήρχε και το νέο κέντρο διανομής, αλλά κυρίως η αυτοματοποίηση του picking των παραγγελιών, τα προβλήματα θα ήταν πολλά.

Γενικώς, το ηλεκτρονικό εμπόριο -και αυτό πρέπει να γίνει απόλυτα σαφές- δεν είναι μόνο ένα site. Είναι πολύ περισσότερα πράγματα. Ουσιαστικά, είναι ένα κατάστημα που είναι ψηφιακό και έχει διαφορετικές απαιτήσεις από ένα φυσικό, αλλά χρειάζεται να έχει την υποστήριξη μίας μεγάλης εφοδιαστικής αλυσίδας. Έχει πολλά πλεονεκτήματα το ηλεκτρονικό εμπόριο, αλλά αν δεν προσέξεις μπορεί να βρεθείς προ δυσάρεστων εκπλήξεων. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει, επίσης, να γίνει σαφές.

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Δεν ξέρω γιατί, όμως, τελευταία όλο και πιο συχνά μου έρχεται στο νου το ρεφρέν εκείνης της παλιάς, γλυκόπικρης καντάδας που τραγουδούσε πριν από κοντά 70 χρόνια, ο Νίκος Γούναρης: «Ο κόσμος άλλαξε, αλλάξαν οι καιροί», έλεγε ο «τροβαδούρος της Αθήνας», συγκρίνοντας τον παλιό και τον νέο τρόπο ζωής, με έντονο βεβαίως τον ρομαντισμό εκείνης της εποχής. Ίσως γιατί, σε πρακτικό πλέον κι όχι ρομαντικό επίπεδο, κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις μετά-πανδημία ημέρες μας, καθώς τα μέτρα και τα αντίμετρα για τον περιορισμό των πιθανοτήτων εξάπλωσης του κορωνοϊού αλλάζουν άρδην την ως τώρα καθημερινότητά μας...

Έχω ήδη γράψει κάμποσες φορές για τις ανατροπές που έφερε η πανδημία στον τρόπο που εργαζόμαστε – η εποχή του Work From Home, σταδιακά πιστεύω ότι θα δώσει τη θέση της σε μια υβριδική μορφή, που θα περιλαμβάνει περισσότερο «σπίτι», και λιγότερο «γραφείο». Κάτι σαν ‘μέρα παρά μέρα’ μπορεί είναι μια πιθανή λύση, καθώς η ανάγκη για social distancing δεν επιτρέπει τον συνωστισμό πολλών ατόμων στους ίδιους χώρους. Οι virtual χώροι δουλειάς είναι μονάχα μια από τις ανατροπές, αν και η συγκεκριμένη έχει τη δυναμική να αλλάξει στο μέλλον τις ισορροπίες ανάμεσα στο κέντρο της πόλης και τα προάστεια, επιτρέποντας ακόμα και τη διαμονή εκτός αυτών. Όπως σημειώνει στο πιο πρόσφατο τεύχος του ο έγκυρος Economist, «ως τον 19^ο α., οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονταν μέσα ή κοντά στα σπίτια τους. Ίσως οι μελλοντικοί κοινωνιολόγοι να θεωρήσουν το 2020 ως τη χρονολογία έναρξης μιας νέας εποχής».

Είμαι, επίσης, σίγουρος ότι έχετε ήδη βιώσει τι γίνεται στις τράπεζες και τα φαρμακεία (ουρές απέξω, αντί για μέσα), τα σούπερ-μάρκετ και τη λιανική (είσοδος μονάχα με κάρτα και ελεγχόμενο αριθμό πελατών), την εστίαση και την αναψυχή (αραία-αραία, να φαινόμαστε καμιά σαρανταρέα…). Καθώς τις επόμενες ημέρες θα ανοίξουν σταδιακά τα υπόλοιπα καταστήματα και οι χώροι συγκέντρωσης κόσμου, θεωρώ μάλλον σίγουρο ότι θα προστρέξουμε άλλη μια φορά στη βοήθεια της τεχνολογίας, για να καταφέρουμε να συνδυάσουμε την απαραίτητη λειτουργικότητα με τις αναγκαίες προφυλάξεις.

Σαν τι να κάνουμε; «Κάνε το, όπως η Ο2», θα μπορούσα να σας απαντήσω, μιας και διάβασα μόλις πρόσφατα τι ετοιμάζει η βρετανική τηλεπικοινωνιακή εταιρία, από τις 15 Ιουνίου και μετά, που θα ανοίξουν πάλι τα καταστήματα του δικτύου της, μετά το lockdown και την αναμόρφωσή τους σύμφωνα με τις επιταγές της «νέας κανονικότητας». Τα “future stores” της Ο2, λοιπόν, δεν θα έχουν πλέον ουρές, καθώς όλες οι συναντήσεις θα γίνονται με ραντεβού (όπως και στις δικές μας ΔΟΥ, δηλαδή, αλλά και σε κάποια τραπεζικά υποκαταστήματα) – ο πελάτης θα λαμβάνει SMS, όταν φτάνει η σειρά του να συναντηθεί με τον υπάλληλο, με τους γιατρούς και τους νοσηλευτές να έχουν άμεση προτεραιότητα, με απλή επίδειξη ταυτότητας…

Οι άνθρωποι της εταιρίας υποστηρίζουν πως η λιανική στις τηλεπικοινωνιακές έχει ήδη αλλάξει (κάτι που ισχύει ως ένα βαθμό και στη χώρα μας, όπου ετοιμάζονται σημαντικές αλλαγές στα δίκτυα, με τους εργαζόμενους να αναβαθμίζονται από πλευράς γνώσεων και καθηκόντων σε telecom gurus…). Κύριος στόχος είναι πλέον το υψηλότερο επίπεδο εξυπηρέτησης του πελάτη, επομένως τι καλύτερο υπάρχει από την προσωπική επαφή, πάντα με τη βοήθεια της τεχνολογίας, με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό; Οι συναντήσεις -λένε στην O2- θα είναι γρήγορες και διαφωτιστικές, οι αποδείξεις στο ταμείο θα στέλνονται στο e-mail του πελάτη, παντού θα υπάρχουν οθόνες με πληροφορίες και, φυσικά, τα απαραίτητα αντισηπτικά μαντηλάκια, γάντια και τζελ, σε συνδυασμό με σχολαστική καθαριότητα των χώρων και των συσκευών.

Κι όπως όλα δείχνουν, αυτή θα είναι η νέα μορφή των πραγμάτων που θα έρθουν, όχι μονάχα για την Ο2 και το δίκτυό της, αλλά και για πάρα πολλά ακόμα δίκτυα σε παρεμφερείς και μη κλάδους, σ’ όλη την Ευρώπη. Φτάνει μόνο να σκεφτείτε ότι ξεκινάει πλέον στη χώρα μας η επικοινωνία των εφοριακών με τους φορολογουμένους (αρχικά, για την απόδοση κλειδάριθμου), μέσω προκανονισμένης βιντεοκλήσης. Και δε χρειάζεται να τσιμπηθείτε για να ξυπνήσετε, αλήθεια είναι!  

 [social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Τις τελευταίες ημέρες διαβάζουμε διαρκώς για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της Ελλάδας. Συμπεριλαμβανομένων και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο του λιανικού εμπορίου. Μόνο που όσον αφορά το λιανεμπόριο η ψηφιοποίηση είναι μία διαδικασία που έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, ακόμη και αν δεν το είχαν καταλάβει πολλοί επιχειρηματίες!

Η ψηφιοποίηση του λιανεμπορίου δε σημαίνει μόνο να έχεις ένα ηλεκτρονικό κατάστημα. Υπάρχουν πολλές άλλες λειτουργίες που είχαν αρχίσει να ψηφιοποιούνται και απλά τώρα αρχίζουν να καταλαβαίνουν τη σημασία τους ορισμένοι επιχειρηματίες.

Για παράδειγμα, το γεγονός ότι πολλοί καταναλωτές έχουν κάνει ήδη την επιλογή τους πριν μπουν σε ένα φυσικό κατάστημα, γιατί έχουν ενημερωθεί από την ιστοσελίδα της επιχείρησης. Επίσης, οι καταναλωτές, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, έχουν ήδη ενημερωθεί για την επιχείρηση από τα social media της, το site της και γενικότερα από τη διαδικτυακή παρουσία της. Μέχρι και τα σχόλια των καταναλωτών έχουν ήδη δει, πριν καν την πρώτη επίσκεψη στο φυσικό κατάστημα.

Τα τελευταία 2 χρόνια, έχει γίνει πολύς λόγος για την omnichannel προσέγγιση, αλλά αυτή ή στρατηγική είναι πλέον υποχρεωτική. Δε γίνεται διαφορετικά. Δε γίνεται να μην κάνεις το βήμα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό αν είσαι επιχείρηση του λιανεμπορίου. Πολύ απλά, γιατί ο πελάτης το έχει ήδη κάνει!

Μία πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη του ΣΕΒ κάνει λόγο για το διασυνδεδεμένο πελάτη ως να είναι κάτι καινούριο, αλλά αυτός ο πελάτης υπάρχει ήδη εδώ και αρκετά χρόνια. Και η επόμενη γενιά των καταναλωτών είναι ήδη διασυνδεδεμένη και χρησιμοποιεί πολύ όλα τα κανάλια πωλήσεων.

Για τον διασυνδεδεμένο πελάτη δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ του online και του φυσικού καταστήματος. Ό,τι βολεύει την κάθε στιγμή. Δεν υπάρχει θέμα για την πληρωμή μέσω κάρτας γιατί του/της είναι απολύτως λογικό και φυσιολογικό να πληρώνει με ψηφιακό τρόπο. Και δεν υπάρχει η έννοια της αντικαταβολής.

Επίσης, τα social media είναι για τον διασυνδεδεμένο πελάτη το ίδιο με την τηλεφωνική εξυπηρέτηση. Συν ότι προτιμά να επικοινωνεί μέσω των social media, παρά να πάρει τηλέφωνο.

Όλα αυτά, όμως, ήταν ήδη γνωστά. Οι μελέτες τα παρουσιάζουν ως κάτι καινούριο, αλλά οι σοβαρές επιχειρήσεις τα είχαν ήδη δει και τα υλοποιούσαν τα τελευταία 5-6 χρόνια. Το θέμα είναι ότι υπήρχαν επιχειρηματίες που νόμιζαν ότι δεν χρειαζόταν να κάνουν καμία αλλαγή. Αυτό ήταν το μεγάλο λάθος τους. Και απλά χρειαζόταν μία πανδημία και τα αυστηρά μέτρα αντιμετώπισης της για να καταλάβουν ότι αυτή η ψηφιακή εποχή δεν είναι κάτι που θα δούμε, αλλά κάτι που ήδη βιώνουμε.

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Καθώς βγαίνουμε σιγά-σιγά (cross my fingers, χεριών ποδιών μαζί) από το τούνελ της πανδημίας και κάνουμε παραζαλισμένοι τα πρώτα βήματα στην εποχή της νέας κανονικότητας, αρχίζουν να μας πιάνουν -μοιραία- οι ανησυχίες και οι σκέψεις για τα νούμερα και τους αριθμούς που θα καθορίσουν το μέλλον μας: αφού -όπως όλα δείχνουν- τη γλυτώσαμε, κάτσε να δούμε τι μας ξημερώνει.

Γιατί, ναι – όλες τούτες τις εβδομάδες «που τις έσκιαζε η φοβέρα και τις πλάκωνε ο ιός…», το μυαλό μας ήταν λογικό να μην πάει σε τέτοια «πεζά» θέματα, αν και όλοι καταλαβαίναμε πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η τεχνολογία εισέβαλε για τα καλά στη ζωή μας, κινώντας τα νοητά «νήματα» (καλώδια, ίνες, ασύρματα) για τα τηλε-πάντα, από τα οποία εξαρτόμαστε πλέον στη δουλειά και στο σπίτι…

Παρά την «εισβολή», πάντως, και αντίθετα απ’ ό,τι θα νόμιζε κανείς σε πρώτη ανάγνωση, τα μηνύματα και οι προβλέψεις όσον αφορά στα νούμερα και τους τζίρους, στις Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών, δεν είναι τόσο ενθαρρυντικά… Τώρα που έχει σχεδόν «καθίσει η σκόνη», μπορούμε να δούμε λίγο μακρύτερα απ’ ό,τι τις πρώτες ημέρες και να εκτιμήσουμε το  αντίκτυπο της κρίσης, ο οποίος και σ’ αυτόν τον χώρο είναι αρνητικός…

Αυτό τουλάχιστον δείχνει η πρόβλεψη της Gartner, που βλέπει μείωση 8% για την παγκόσμια αγορά το 2020, την οποία αποδίδει βεβαίως στον COVID-19 και την λόγω αυτού ύφεση στην οικονομία. Μα, δεν αυξήθηκε η χρήση; σχεδόν σας ακούω να ρωτάτε… Ναι, κι αυτό όντως αποτυπώνεται σ’ ένα μέρος της αγοράς, αυτό που έχει να κάνει με τις δαπάνες των επιχειρήσεων λόγω τηλεργασίας: οι δαπάνες για υπηρεσίες public cloud αναμένεται να αυξηθούν κατά 19% φέτος, ενώ η τηλεφωνία και τα μηνύματα μέσω cloud, αλλά και το teleconferencing θα αυξηθούν κατά 8,9% και 24,3%, αντίστοιχα.

Όμως, όλα αυτά αφορούν στην πλειοψηφία τους αναγκαίες κινήσεις, για να συνεχίσουν να «γυρίζουν οι μηχανές» - οι ερευνητές της Gartner θεωρούν ότι τα μεγάλα project που είχαν προγραμματιστεί για φέτος σε πάμπολλες μεγάλες και μικρότερες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο είτε θα αναβληθούν για άλλους, λιγότερο χαλεπούς καιρούς, είτε θα ακυρωθούν, ιδιαίτερα αν οι συνδεδεμένες με αυτά επενδύσεις δεν πρόκειται να φέρουν άμεσα αποτέλεσμα, το γνωστό και πάντα κρίσιμο (ανάλογα με το ύψος του) ROI. Κι ας λένε όλοι πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι τώρα ακόμα περισσότερο αναγκαίος -  η πρόβλεψη της Gartner δεν αφήνει αμφιβολίες: οι δαπάνες για συσκευές θα μειωθούν φέτος κατά 9,7% κι εκείνες για data center κατά 15,5% (μ’ άλλα λόγια, προσπαθούμε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερα, ψάχνοντας για λύσεις εκ των ενόντων), ενώ ο τζίρος στο λογισμικό για επιχειρήσεις θα μειωθεί κατά 6,9% και για υπηρεσίες Πληροφορικής κατά 7,7%.

Μάλιστα, αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον (και ίσως αξίζει να μελετηθεί και αναλυθεί) στην περίπτωση της πανδημίας, είναι ότι όλα έγιναν σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, σαν να κατέβασε κάποιος τον διακόπτη, πριν καν προλάβει να ενεργοποιηθεί το… UPS. Όλες οι προηγούμενες υφέσεις είχαν «τρόπους», βρε παιδί μου! Σου άφηναν λίγο χρόνο να ετοιμαστείς, έδειχναν εγκαίρως τις κακές διαθέσεις τους και αν «διάβαζες» τους οιωνούς, προλάβαινες να μαζέψεις κάτι, να προφυλαχτείς – τούτη τη φορά, όλα έγιναν τόσο απότομα που, δικαίως μιλάμε για «σοκ και δέος»… Εξ ου και οι προβλέψεις της εταιρίας ερευνών κάνουν λόγο για πρώτη ανάσα μόλις το τρίτο τρίμηνο του 2021, με την ολική επαναφορά να προβλέπεται για το 2024 (αν δεν προκύψει ως τότε κάποια άλλη, από τις «πληγές του Φαραώ»…)

Δικαιολογώντας αυτή την απαισιοδοξία τους (ή μήπως τον ρεαλισμό τους;) οι ερευνητές της Gartner τονίζουν ότι πρέπει πρώτα να αποσαφηνιστεί το νέο εργασιακό καθεστώς – μικρό μόνο μέρος των εργαζομένων επιστρέφουν στο γραφείο, καθώς η νευρικότητα λόγω των οδηγιών για social distancing και των πολλών πρακτικών δυσκολιών βρίσκεται ακόμα σε υψηλό επίπεδο κι απ’ ό,τι φαίνεται θα αργήσει να κοπάσει…

Το γεγονός ότι ταυτόχρονα αλλάζουν και οι κανόνες του παιχνιδιού, στους περισσότερους κλάδους, δεν κάνει τα πράγματα ευκολότερα, αν δεν βρεθούν λύσεις για τις περισσότερες προκλήσεις και δεν αξιοποιηθούν με επιτυχία οι καινούριες ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Κι αυτό, δυστυχώς, είναι κάτι που σίγουρα δεν πρόκειται να συμβεί αύριο - μεθαύριο…

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Έχουν περάσει πάνω από 25 χρόνια από τότε που άρχισα να γράφω για το Διαδίκτυο και γενικότερα την αγορά των ψηφιακών υπηρεσιών. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ήταν ακόμη κάτι πρωτόγνωρο και οι περισσότεροι άνθρωποι αλλά και επιχειρήσεις, είχαν δυσκολίες στο να καταλάβουν ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες θα άλλαζαν άρδην την καθημερινότητά μας.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά στις αρχές της δεκαετίας του ’00, κάποιον καλό φίλο ο οποίος όποτε μιλούσαμε για e-commerce, γύριζε και έλεγε ότι δεν θα αργήσει η μέρα που το “e” δεν θα ήταν απαραίτητο. Ότι το Διαδίκτυο θα ήταν ένα κανάλι πωλήσεων και επικοινωνίας, όπως και όλα τα υπόλοιπα.

Χρειάστηκε να περάσουν 20 χρόνια για να γίνει αυτό κατανοητό, ακόμη και σε όσους αρνούνταν να το δουν. Σε όσους πολίτες δεν έκαναν αγορές μέσω Διαδικτύου, ή προτιμούσαν να πηγαίνουν στο κατάστημα της τράπεζάς τους. Ο κορωνοϊός άλλαξε τα δεδομένα και πλέον μπορεί να πει κανείς ότι η αγορά του digital δεν είναι απλά κάτι διαφορετικό. Είναι πλέον mainstream.

Δεν θα μου κάνει εντύπωση αν μετά από 18 μήνες κάποια έρευνα θα δείξει ότι πάνω από το 90% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα δεν θα έχει απλά ιστοσελίδα, αλλά θα έχει ηλεκτρονικό κατάστημα. Αν πάνω από το 90% των ελεύθερων επαγγελματιών θα δέχονται ηλεκτρονικές πληρωμές, χρησιμοποιώντας κάποια από τις ουκ ολίγες υπηρεσίες υπάρχουν διαθέσιμες. Ακόμη και η κυριαρχία των μετρητών αμφισβητείται πλέον και δεν είναι λίγοι οι επαγγελματίες εκείνοι που προτιμούν να πληρώνει ο πελάτης με κάρτα και δυσαρεστούνται όταν δεν το κάνει. Είναι εντυπωσιακό το πόσα περίπτερα και μικρά σημεία πώλησης έχουν φέρει το POS σε κεντρική θέση και δεν το κρύβουν όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

Όλα αυτά είναι δείγματα ότι η χρήση digital εργαλείων εξελίσσεται σε νόρμα και όχι σε εξαίρεση. Η ψηφιοποίηση του κράτους βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση αλλά πλέον βλέπουμε τις επιχειρήσεις να «τρέχουν» να προλάβουν τις εξελίξεις, δεδομένου κιόλας ότι οι καταναλωτές είναι πολύ πιο μπροστά όσον αφορά την αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών.

Μία νέα κανονικότητα, πολύ πιο digital, είναι αυτό που βλέπουμε ήδη να αναδύεται μέσα από την κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού. Και αυτή η νέα κανονικότητα δημιουργεί πολλές ευκαιρίες, που όποιος τις κατανοήσει γρήγορα, θα έχει πολλά να κερδίσει.

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]

Τον παλιό «καλό» καιρό, ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα σε μια -ανεξαρτήτως χώρου και αντικειμένου- εργασία, ήταν τρεις μαγικές λέξεις: «ευέλικτο ωράριο εργασίας». Που σήμαινε ότι μπορούσες να εργαστείς όχι με το «κλασικό» 9-5, αλλά με το ωράριο που βόλευε εσένα, αρκεί να έβγαινε η δουλειά! Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, πολλά αλλάξανε κι αυτή η ευελιξία -της πανδημίας βοηθούσης- έγινε από εξαίρεση, κανόνας. Μάλιστα, τις περισσότερες φορές, αυτοί που τη ζητάνε και συχνά την επιβάλλουν, δεν είναι πια οι εργαζόμενοι, αλλά οι εργοδότες!

Τις τελευταίες ημέρες έχουν πυκνώσει τα χαμπέρια για την Χ εταιρία που λέει στους εργαζομένους της «ελάτε πίσω, όταν σας βολέψει», ή την Ψ που κάνει από δυο τέσσερις τις ημέρες δουλειάς από το σπίτι, και έπεται συνέχεια. Ας όψονται οι καλές επιδόσεις της εξ ανάγκης τηλε-εργασίας, τις τελευταίες εβδομάδες, που αρχίζουν να αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Κι αυτό, βεβαίως, δεν συμβαίνει μονάχα στα καθ’ ημάς: πρόσφατη έρευνα της Ο2 για την αγγλική αγορά, με τον εύγλωττο τίτλο «The Flexible Future of Work» έδειξε ότι σχεδόν ένας στους δυο (45% των εργαζομένων) πιστεύουν πως ο νέος τρόπος δουλειάς (δηλ. οίκαδε) τους ταιριάζει καλύτερα και θα ήθελαν να διατηρηθεί, ακόμα και μετά τον εξορκισμό του COVID-19. Ένας στους τρεις, επίσης, δεν έχει κανένα πρόβλημα να δουλεύει τις τρεις ημέρες της εβδομάδας από το σπίτι…

Βέβαια, κι οι εταιρίες, από την πλευρά τους, δεν πάνε πίσω – μιλώντας, πρόσφατα, σε ένα (virtual, φυσικά) πάνελ, ο CTO της Vodafone στο Η.Β, Σκοτ Πέτι, αφού τόνισε πόσο καλά τα πήγαν οι εργαζόμενοι της εταιρίας του, στη διάρκεια του lockdown, και πόσο αποτελεσματικές αποδείχθηκαν στην πράξη οι αλλαγές και ο επανακαθορισμός ρόλων και ευθυνών, δεν δίστασε στο τέλος να πει (μιλώντας, προφανώς, για τη δική του, αλλά μάλλον εκφράζοντας το κοινό συναίσθημα) πως «οι επιχειρήσεις μπορεί να επιθυμούν πλέον έναν περισσότερο ευέλικτο τρόπο εργασίας», ο οποίος, άλλωστε «ανοίγει μια καινούργια σελίδα για ευκαιρίες, τόσο για εμάς, όσο και τους καταναλωτές». Μας βλέπω όλους να μαθαίνουμε τον «χορό της δουλειάς»…

Εκείνο που δεν σχολίασε δημόσια το ανώτερο στέλεχος της βρετανικής τηλεπικοινωνιακής, αλλά είναι γνωστό πως απασχολεί πολύ σοβαρά τον ίδιο και τους συναδέλφους του, είναι ότι οι νέες συνθήκες εργασίας (δουλειά από το σπίτι και μαζική αξιοποίηση του cloud) έχουν αυξήσει κατακόρυφα τους κινδύνους σε θέματα κυβερνοασφάλειας. Με δεδομένο ότι «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται», όπως λέει η παλιά, καλή λαϊκή παροιμία, οι κακόβουλοι δεν μπορεί παρά να κάνουν πάρτι, τέτοια εποχή! Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τις τελευταίες εβδομάδες πολλαπλασιάστηκαν και διευρύνθηκαν τα κρούσματα, ιδιαίτερα στο χώρο της ηλεκτρονικής τραπεζικής (τέτοια και μάλιστα ιδιαίτερα καλοστημένη επίθεση -βλέπε, phishing- δέχθηκε κι ο γράφων, πριν από δέκα ημέρες, χωρίς ευτυχώς, κακή κατάληξη…)

Τα δεδομένα στο cloud είναι πλέον ο πρώτος στόχος των κακόβουλων, με πρόσφατο «τρανταχτό» παράδειγμα την επίθεση και συνεπακόλουθη κλοπή των ευαίσθητων δεδομένων κάποιων εκατομμυρίων πελατών της Easy Jet. Προφανώς, όσο μεγαλύτερη είναι μια επιχείρηση, τόσο καλύτερος στόχος είναι για τους κακόβουλους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως κι οι μικρομεσαίες δεν προσφέρονται για ένα quick run, ειδικά αν ειδικεύονται σ’ έναν πιο προβεβλημένο κλάδο… Κι έτσι γρήγορα που υποχρεωθήκαμε όλοι να περάσουμε από τη δουλειά στο γραφείο, στη δουλειά στο σπίτι, όλο και κάποια «κερκόπορτα» θα έχει μείνει αφύλακτη – πεδίο δόξης λαμπρό, για τους hackers.

Σύμφωνα με το τελευταίο Business Report της τηλεπικοινωνιακής Verizon, πιο εύκολος στόχος για κυβερνοεπιθέσεις (σε ποσοστό 80%) θεωρείται ο χώρος της εκπαίδευσης, κυρίως για την απόσπαση λύτρων (ransomware), ενώ ακολουθούν ο δημόσιος τομέας, με 61% και η βιομηχανία με 23%. Ο ανθρώπινος παράγοντας ως «πέτρα του σκανδάλου» φταίει στο 12% των περιπτώσεων στη βιομηχανία, αλλά στο 33% των περιπτώσεων στον δημόσιο τομέα… Προφανώς, στον χρηματοπιστωτικό τομέα κύριος στόχος των κακόβουλων είναι να κλέψουν στοιχεία των χρηστών, κάτι που κάνουν πια με πολύ οργανωμένο τρόπο. Από την πλευρά τους, οι τράπεζες (και στη χώρα μας, πια) αντιδρούν με το «σπάσιμο» της έγκρισης κάθε συναλλαγής σε δυο στάδια, με την αποστολή δεύτερου κωδικού μέσω κινητού. Το έχουμε πει πολλές φορές: προσέχουμε για να έχουμε – ειδικά σε άγριες εποχές, σαν την τωρινή!

[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]