Δυο διαφορετικές οπτικές, πάνω στο ίδιο θέμα! Ένα σχόλιο και μια έρευνα – Από τη μια το σχόλιο του καθηγητή Κοινωνικών & Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Yale, Νικόλα Χρηστάκη, ομιλητή (που, μάλιστα, προκάλεσε αίσθηση με τα λεγόμενά του για τον συνδεδεμένο κόσμο στον οποίο ζούμε) στο πρόσφατο 4ο Microsoft Summit – κι από την άλλη, η πρόσφατη έρευνα του Economist Intelligence Unit, που συμπεραίνει ότι η (αδιάκοπη, πλέον, για εκατομμύρια ανθρώπους) σύνδεσή μας στο Διαδίκτυο είναι αποδεδειγμένα ένας από τους ισχυρότερους «διευκολυντές» σ’ ό,τι αφορά στις κοινωνικές αλλαγές, αλλά και στην οικονομική ανάπτυξη.
Μιλώντας με τον γράφοντα, ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής έδωσε τη δική του -μάλλον μετριοπαθή- εκδοχή στο ερώτημα, αν σήμερα είμαστε υπερ-συνδεδεμένοι (ο ίδιος έγραψε, το 2009, μαζί με τον συνάδελφό του, Τζέιμς Φόουλερ, το εξαιρετικό βιβλίο «Συνδεδεμένοι», που εστιάζει ακριβώς στην εκπληκτική δύναμη των κοινωνικών δικτύων και τους τρόπους με τους οποίους διαμορφώνουν τη ζωή μας): «Όλες αυτές οι τεχνολογίες που έχουμε εφεύρει, ο τηλέγραφος, το πιεστήριο, το τηλέφωνο ‘πάτησαν’ σ’ έναν αρχαίο και πρωτόγονο τρόπο ύπαρξης, δεμένο με την εξέλιξή μας, που σταδιακά μας έκανε κοινωνικά όντα – αν τότε ζούσε μόνος σου, δεν θα επιβίωνες, χρειαζόσουν την κοινότητα. Αν ρωτούσες την Ελληνίδα γιαγιά μου, όταν ήταν κοριτσάκι στην Πελοπόννησο, στο γύρισμα του προηγούμενου αιώνα, πόσες φίλες έχει, θα σου έλεγε 1-2 καλές και μ’ άλλες 4-5 κάνω παρέα. Αν ρωτήσω την κόρη μου, την Ελένη, που γυρίζει με το iPhone στην τσέπη έναν αιώνα μετά, θα μου δώσει την ίδια απάντηση. Οι τεχνολογίες δεν αλλάζουν τις θεμελιώδεις αρχές μας… Έχουν αλλάξει, όμως, τέσσερα πράγματα: την κλίμακα, την κοινοτικότητα (communality, o αγγλικός όρος για τη δυνατότητα συν-εργασίας), την εξειδικευμένη αναζήτηση (specificity) και την πραγματική εικόνα κάποιου (virtuality, ήταν ο όρος που χρησιμοποιήθηκε)». Κρατήστε τα αυτά στην άκρη…
Γιατί, έχουμε και την αγγλική έρευνα, η οποία καταπιάνεται με τις διαδοχικές βελτιώσεις / αναβαθμίσεις των δικτύων (και τα αποτελέσματά τους, προφανώς, στην καθημερινότητά μας) από την «παλιά, καλή εποχή» με τα πρωτόγονα modem που ίδρωνες να «πιάσεις γραμμή και να μην πέσει μέσα στα πρώτα λεπτά» ως τις μέρες μας, με τις οπτικές ίνες των σταθερών δικτύων και -σύντομα- με τις εξωπραγματικές δυνατότητες του 5G των ασύρματων επικοινωνιών. Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο έχει γίνει μέρος της ζωής μας, στη δουλειά και στο σπίτι, είδος πρώτης ανάγκης και συνταγματικό δικαίωμα – όσο για τις επιχειρήσεις, για εκείνες είναι πια το ίδιο ζωτική με το ρεύμα και το νερό, το φως και τον αέρα, καθώς από αυτήν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ίδια η λειτουργία τους, ο βαθμός της ανταγωνιστικότητάς τους, η ανάπτυξη, η παραγωγικότητα και η επιτυχία τους.
Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα; Ο καθηγητής Χρηστάκης μου ομολόγησε πως τον ανησυχεί η «μοναξιά» των κοινωνικών δικτύων, η ανασφάλεια και η ανάγκη για σύγκριση με τους άλλους, στο πλαίσιο της δικτυακής κοινότητας, που κάποιες φορές μπορεί να καταλήξει ακόμα και στην κατάθλιψη – μου είπε πως έχει κάνει και έρευνα πάνω σ’ αυτό το θέμα… Από την άλλη πλευρά, η επόμενη γενιά των ασύρματων και ασύρματων επικοινωνιών με την εξάπλωση των ινών και του 5G, θεωρείται βέβαιο από τους ειδήμονες ότι θα βοηθήσει να ανέβει πολύ περισσότερο ο πήχης – ουσιαστικά αλλάζει η κατηγορία του άλματος: από το εις ύψος, πάμε στο επί κοντώ, με τις πιο πρόσφατες τεχνολογίες να αναλαμβάνουν το ρόλο του «κονταριού». Μάλιστα, λιγοστεύει διαρκώς και ο χρόνος ανάμεσα στα άλματα, ενώ πολλαπλασιάζονται και τα σκάμματα! Κάθε κλάδος, κάθε βιομηχανία κι ένα σκάμμα, πλέον, καθώς οι ανατροπές είναι πολλές και οι κανόνες του παιχνιδιού ξαναγράφονται από την αρχή…
Ποια πλευρά να πιάσεις τώρα και ποια να αφήσεις; Πώς να έχεις τα καλά, χωρίς τα κακά (έστω, ως ένα βαθμό); Κι εκείνη η έρμη η «χρυσή τομή», που κατοικεί να πάμε να τη βρούμε; Πάλι για δοκιμές (σύστημα trial and error, που λένε στο χωριό της γιαγιάς μου) μας βλέπω, μέχρι να αποκατασταθεί η ισορροπία, όσο κρατήσει κι αυτή… Πού βάλαμε το «κοντάρι», είπαμε;
