Ένα από τα μεγάλα θέματα που συζητιέται συχνά στο οικοσύστημα της ψηφιακής τεχνολογίας στην Ευρώπη, αφού δεν λείπουν τα case studies, είναι η χρονική ασυνέχεια μεταξύ της αρχικής αντίδρασης σε μια διαπιστωμένη μικρή ή μεγάλη ανάγκη, της αντιμετώπισης του προβλήματος από τις Βρυξέλλες με τη δημιουργία κάποιου ρυθμιστικού πλαισίου ή Πράξης, και της ημερομηνίας έναρξης της (σωστής) εφαρμογής του από τις χώρες-μέλη της ΕΕ.
Όλο αυτό το ‘προπαρασκευαστικό στάδιο’ μπορεί να διαρκέσει κάμποσα χρόνια, με αποτέλεσμα -λόγω των ταχύτατων εξελίξεων- είτε οι προβλέψεις του να έχουν ξεπεραστεί στην πράξη, είτε η αγορά να έχει ήδη φτιάξει τους δικούς της, εδραιωμένους κανόνες λειτουργίας, που είναι πολύ δύσκολο πλέον να ανατραπούν στην πράξη.
Πάρτε, για παράδειγμα, την Digital Markets Act, την Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές, της οποίας η ισχύς ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2024. Από τότε, (υποτίθεται…) οι μεγάλοι ‘gatekeepers’ της αγοράς, με άλλα λόγια οι ελέγχοντες τι ‘περνάει’ στο διαδίκτυο μέσα από τις δικές τους υποδομές, θα έπρεπε να διακόψουν τις μονοπωλιακές τακτικές τους και να επιτρέψουν τη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.
Όμως, στην πράξη και παρά τις απειλές για βαρύτατα πρόστιμα (που κάποιες λίγες φορές έγιναν πράξη), μερικοί από αυτούς τους ‘πυλωρούς’ (όσο κι αν δεν ακούγεται καλά, αυτή είναι η ελληνική μετάφραση της λέξης) όρθωσαν νέα εμπόδια και γενικά έδειξαν απροθυμία να συμμορφωθούν με τις νέες υποχρεώσεις τους.
Όπως καταγγέλλουν σε πρόσφατη (12 Μαρτίου) επιστολή τους προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τρεις σημαντικές κλαδικές οργανώσεις στον χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου (Ecommerce Europe, EuroCommerce, και Independent Retail Europe), το παιχνίδι διαρκώς ‘χοντραίνει’ και γίνονται πλέον πράγματα που απειλούν τη βιωσιμότητα των χιλιάδων επιχειρήσεων που κάνουν λιανικές πωλήσεις online.
Βέβαια, η Επιτροπή είχε ‘χτυπήσει καμπανάκι’ τον περασμένο Μάρτιο, διερευνώντας τη συμπεριφορά των Alphabet, Apple και Meta, ενώ τον Ιούνιο είχε ανακοινώσει πως θα διερευνήσει κι άλλες υποθέσεις ειδικά στην περίπτωση της Apple. Όμως, οι retailers μάλλον δεν είναι ικανοποιημένοι.
Όπως αναφέρουν και στην καταγγελία τους, η οποία δείχνει να αποτυπώνει ειλικρινά την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην αγορά, μεγάλο πρόβλημα εξακολουθεί να υπάρχει με τη μηχανή αναζήτησης της Google, που δίνει μεροληπτικά προτεραιότητα (ως μη ώφειλεν) σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις, υποβαθμίζοντας άλλες. Θέμα που οι retailers θεωρούν μείζονος σημασίας, διεκδικώντας δίκαιη αντιμετώπιση και ισότητα στην προβολή, καθώς διατείνονται ότι το Google search επηρεάζει μεγάλο ποσοστό των πωλήσεών τους.
Μάλιστα, οι επικείμενες αλλαγές, τις οποίες αποκάλυψε τον Νοέμβριο η Google, όσον αφορά στη μελλοντική λειτουργία της μηχανής αναζήτησης και την κατάταξη των αποτελεσμάτων με βάση τη δημοφιλία αλλά και τις διαφημίσεις, αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερο σκεπτικισμό από τους λιανεμπόρους. Που, μάλιστα, υπογραμμίζουν ότι οι προσπάθειές τους να ελέγξουν τα ‘νέα κόλπα’ και τις επιπτώσεις που αυτά θα έχουν στις πωλήσεις τους, παρεμποδίζονται από το καθεστώς αδιαφάνειας που σήμερα επικρατεί.
Έτσι, οι retailers ζητούν την παρέμβαση της Επιτροπής, που θα πρέπει -λένε- «να ολοκληρώσει τις έρευνες σύμφωνα με το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα και, σε περίπτωση διαπίστωσης μη συμμόρφωσης, να προτείνει στοχευμένα, αποτελεσματικά και κατάλληλα μέτρα επιβολής και να δώσει κίνητρα για καλύτερη συμπεριφορά». Αυτό που κυρίως τους ενδιαφέρει, είναι η σωστή εφαρμογή της DMA, χωρίς ‘απώλεια ορατότητας’ από τις λίστες των μηχανών αναζήτησης (ειδικά της Google, που έχει μακράν το μεγαλύτερο μερίδιο στις προτιμήσεις των χρηστών) αλλά και χωρίς ‘βαρίδια’, όπως η δημιουργία σύγχυσης στους καταναλωτές και το πρόσθετο κόστος των εξόδων διαμεσολάβησης, στις περιπτώσεις όπου κρίνεται αναγκαία η έξωθεν επέμβαση.
Κι επειδή ‘όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά’, οι έμποροι -που γνωρίζουν εκ των έσω τον παλμό της αγοράς και μάλλον βλέπουν μακρύτερα- δηλώνουν ότι ανησυχούν για πιθανή χαλάρωση της επιβολής του νόμου και ως εκ τούτου καλούν την Επιτροπή «να διατηρήσει τη δυναμική της, να λειτουργήσει ως προπύργιο για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και να θωρακίσει τις εταιρείες από την οικονομική και γεωπολιτική αστάθεια που αντιμετωπίζουμε. Η ανταγωνιστικότητα στο διαδίκτυο πρέπει να διατηρηθεί για το μέλλον κι όλοι οι παίκτες πρέπει να μπορούν να ανταγωνίζονται στην αγορά, υπό δίκαιες και διαφανείς συνθήκες».
Κάτι μας λέει πως θα έχουμε εξελίξεις σ’ αυτό το μέτωπο, οι οποίες είναι πολύ πιθανό να επηρεαστούν από το γεωπολιτικό bras-de-fer, που ξεκίνησε μετά την ανάληψη της αμερικανικής προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ. Κατά διαβολική συγκυρία, σχεδόν όλοι οι ‘πυλωροί’ τυχαίνει να είναι αμερικανικές εταιρείες…
