Η παλιά, καλή ρήση -στο πρώτο σκέλος του τίτλου- κρύβει μέσα της μια-κάποια αρνητική χροιά, καθώς υπονοεί ότι ακόμα και να μην έχουμε πραγματικά δουλειά, όλο και κάτι θα κάνουμε, απλώς και μόνο για να… βρισκόμαστε σε δουλειά.
Όμως, ο οικοδεσπότης σας τη βλέπει περισσότερο ως ευχή: να έχουμε, καταρχάς, δουλειά! Κι εκεί έρχεται να «δέσει» το δεύτερο σκέλος του τίτλου: βεβαίως να την έχουμε, αλλά με τα μύρια όσα που συμβαίνουν γύρω μας -κρίσεις οικονομικές και κοινωνικές, προβλήματα ολούθε και ανατροπές καταστάσεων, συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις, με «κερασάκι στην τούρτα» την εισβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας- αυτό δεν είναι τόσο σίγουρο, πια.
Το μέλλον παραμένει πάντα αόρατο, έστω κι αν στις μέρες μας είναι λιγουλάκι πιο προβλέψιμο απ’ ό,τι παλιότερα, όταν οι εξελίξεις είχαν συχνά απροσδόκητη μορφή για τους προγόνους μας - «κεραμίδα» την έλεγαν τότε. Αυτό δεν έχει εκλείψει, αλλά η συχνότητά του έχει περιοριστεί. Συνήθως, υπάρχουν κάποιες προειδοποιήσεις, μηνύματα που -αν αποκωδικοποιηθούν σωστά- δείχνουν ότι θα συμβούν πράγματα.
Για παράδειγμα, σ’ ό,τι αφορά στο μέλλον της εργασίας, τα ‘μερομήνια’ έρχονται συχνά με τη μορφή προβλέψεων μετά λόγου γνώσεως, όπως αυτές για την ‘επανεφεύρεση’ της εργασίας που παρουσίασε πρόσφατα η γνωστή εταιρία ερευνών Gartner. Στοιχεία που έχει συγκεντρώσει, δείχνουν τις επικρατούσες τάσεις, με αυξανόμενη την παρουσία του ΑΙ και των κάθε λογής αυτοματισμών στους χώρους εργασίας, αλλά και την εντεινόμενη έλλειψη ταλέντου.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε ακόμα σε μεταβατικό στάδιο, με την ανάγκη για συγκεκριμένες ειδικότητες να είναι μεν ισχυρή, αλλά τη διαθεσιμότητα φτωχή, τουλάχιστον όσο δεν έχουν εκπαιδευτεί (ή επιμορφωθεί) κατάλληλα τα νυν και τα μελλοντικά στελέχη.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Gartner, λοιπόν, τα επόμενα χρόνια θα αναδειχθεί ακόμα περισσότερο ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας της εργασίας. Οι εργοδότες θα πρέπει να επιδιώξουν στενότερη συνεργασία με τους εργαζομένους τους, με μεγαλύτερο βαθμό ευελιξίας κι από τις δυο πλευρές, αλλά και προσφορά ίσων ευκαιριών για όλους και όλες.
Αν συμβούν αυτά, τότε -μας λένε οι ερευνητές- μπορεί να μειωθεί έως και κατά 3,1 φορές το επίπεδο κούρασης των εργαζομένων, να αυξηθεί κατά 3,2 φορές η επιθυμία τους να παραμείνουν στη δουλειά και κατά 3,8 η πιθανότητα τα αποτελέσματα που θα επιτύχουν να είναι θετικά.
Στο ίδιο «πακέτο» ευρημάτων, εντάσσονται δυο ακόμα, εν πολλοίς αναμενόμενα, νούμερα: το 82% των εργαζομένων θέλει η εταιρία να τους βλέπει ως προσωπικότητες κι όχι ως αριθμούς, ενώ σχεδόν το σύνολο των HR leaders (96%, για την ακρίβεια) ενδιαφέρονται σήμερα για τους εργαζομένους τους πολύ περισσότερο απ’ ό,τι πριν από την πανδημία – άλλο ένα «καλό» που έφερε αυτή η κακή και επώδυνη, κατά τα άλλα, περίοδος, η οποία ειδικά στην Ελλάδα λειτούργησε ως καταλύτης για πολλά περισσότερα, κυρίως με πρωτοβουλία του κράτους.
Όσον αφορά στη μορφή της εργασίας, τα ευρήματα είναι πολλά και αποκαλυπτικά. Αρχικά, για να επανέλθουμε στην ευελιξία που λέγαμε, η υβριδική εργασία έχει γίνει πλέον (θέλοντας και μη) αποδεκτή από την πλειοψηφία των εργοδοτών, όσο κι αν υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα εταιριών που αντιστέκονται (βλέπε Dell, για παράδειγμα, που ζητάει επιστροφή στο παλιό καθεστώς).
Οι αριθμοί λένε, λοιπόν, πως υπάρχει αύξηση 40% στα θετικά αποτελέσματα, αν οι εργαζόμενοι αποφασίζουν εκείνοι πού, πότε και πώς θα εργαστούν – μάλιστα, το 55% όσων εργάζονται μ’ αυτό τον τρόπο, αναδεικνύονται σε high performers. Κι επειδή ‘τρώγοντας ανοίγει η όρεξη’, το 78% των εργαζομένων υβριδικά ή από απόσταση έχουν πλέον αυξημένες απαιτήσεις στο θέμα της ευελιξίας.
Από την άλλη πλευρά, στον ευαίσθητο χώρο της Πληροφορικής, μόνο 29% δηλώνουν σίγουροι πως θα παραμείνουν στη δουλειά τους κι αυτό είναι 10,6% λιγότερο από κάθε άλλο κλάδο – χαρακτηριστικό δείγμα πως τα πράγματα είναι κάτι περισσότερο από ρευστά εκεί, με τις ευκαιρίες να πιάνουν (λέγω ‘ανομβρίας’ ταλέντου) ταβάνι…
Για το τέλος, δυο στοιχεία από την ίδια έρευνα που τονίζουν και μια σημαντική τάση για το μέλλον: 65% των ερωτηθέντων εργαζομένων δήλωσαν πως η πανδημία τους έκανε να ξανασκεφτούν τον ρόλο που παίζει η δουλειά στη ζωή τους, με το 43% (47% για τους λεγόμενους knowledge workers) να υποστηρίζει πως αν τους ζητηθεί να πηγαίνουν κάθε μέρα στη δουλειά, απλώς θα αλλάξουν εργοδότη. Και η ζωή συνεχίζεται…
