Ο οικοδεσπότης σας έτυχε τον τελευταίο καιρό να πηγαίνει από το ένα τεχνολογικό συνέδριο στο άλλο, άλλοτε απλώς παρακολουθώντας τις εργασίες τους κι άλλοτε συντονίζοντας κάποιες ενότητες.
Μέσα στον τελευταίο μήνα αυτό έγινε έξι-επτά φορές και -όπως θα ανέμενε κανείς- το θέμα της «εισβολής» των εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης με τις ασύλληπτες δυνατότητες που (θα) προσφέρουν στην καθημερινότητά μας, καταλάμβανε πάντα σεβαστό χώρο και χρόνο τόσο στην ατζέντα αυτών των εκδηλώσεων, όσο και στις συζητήσεις που ακολουθούσαν, στα «πηγαδάκια» μεταξύ των συνέδρων.
Μέγα και «καυτό» το θέμα, πολλές οι πλευρές που μπορεί να το δει κανείς, πολλές και οι απόψεις σχετικά με το αν αυτό θα μας βγει σε καλό ή θα προκαλέσει περισσότερα προβλήματα, απ’ όσα θα φέρει οφέλη. Προφανώς, κανείς δεν μπορεί να ξέρει από τόσο νωρίς! Δεν βλάπτει να θυμίσουμε πως το ChatGPT «έσκασε μύτη» τον περασμένο Νοέμβριο – μόλις ένα εξάμηνο παρουσίας έχει στη ζωή μας και δείτε τι ντόρο έχει προκαλέσει. Αλλά… και τι αντιδράσεις!
Πολλοί είναι πλέον αυτοί που πιστεύουν (τουλάχιστον αυτό ακουγόταν σε όλα τα «πηγαδάκια», που αναφέραμε παραπάνω) ότι πρέπει να «σφίξουν τα λουριά» σ’ αυτόν τον χώρο και μάλιστα γρήγορα, ιδανικά πριν οι Big Tech διαμορφώσουν υπηρεσίες και προϊόντα -τώρα, όλοι βρίσκονται λίγο ως πολύ σε φάση «διαβούλευσης», με δοκιμές και πιλοτικά. Αν δημιουργηθούν τετελεσμένα, η όποια προσπάθεια ρύθμισης θα γίνει ακόμα δυσκολότερη.
Ποιος, όμως, θα «κρεμάσει τα κουδουνάκια στον γάτο», όπως έλεγε ο Αισώπιος μύθος, ώστε να προειδοποιεί τα «ποντίκια» -εμάς, δηλαδή- για την καταστροφή που πλησιάζει, ώστε να λαμβάνουν τα μέτρα τους; Μα, ποιος άλλος από τον ‘συνήθη ύποπτο’, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Που, μπορεί μεν να βρίσκεται ένα, ίσως και δυο χρόνια πίσω από τους Αμερικανούς (ενδεχομένως και τους Κινέζους) από πλευράς τεχνολογικής προόδου, όμως, έχει κερδίσει με τους νόμους της και την αγοραστική δύναμη των περίπου 450 εκατομμυρίων πολιτών της τον τίτλο του τοποτηρητή των ανθρώπινων αξιών στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού των πάντων, που βιώνουμε.
Ένα ακόμα λιθαράκι προς αυτή την κατεύθυνση μπήκε πριν από λίγες ημέρες, με την υπερψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των βασικών διατάξεων του πολυσυζητημένου AI Act που -όπως όλα δείχνουν- θα γίνει η πρώτη νομοθεσία παγκοσμίως η οποία θα ρυθμίζει τη νέα τεχνολογία, με συγκεκριμένους παράλληλους κανόνες ως προς τη χρήση της αναγνώρισης προσώπου, των βιομετρικών χαρακτηριστικών και άλλων εφαρμογών που για την ώρα και με ελάχιστες εξαιρέσεις θεωρούνται -κατά το λαϊκώς λεγόμενο- «ξέφραγο αμπέλι».
Έπειτα από δυο χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων, μέσα στους επόμενους μήνες αυτή η κατάσταση μάλλον θα τελειώσει, καθώς μένουν μόνο οι τελευταίες «πινελιές» στο AI Act εκ μέρους της Επιτροπής, η έγκριση από την ολομέλεια τον Ιούνιο και στη συνέχεια η τυπική έγκριση από τα εθνικά Κοινοβούλια των χωρών-μελών. Από εκεί και μετά, όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουν στη διάθεσή τους δυο χρόνια για να συμμορφωθούν με όσα προβλέπει αυτή η Πράξη, πριν ξεκινήσει ο (αυστηρός και μετά υψηλών προστίμων) έλεγχος.
Αυτό που τους περιμένει, λοιπόν, είναι αφενός η απαγόρευση της χρήσης εφαρμογών αναγνώρισης προσώπου σε δημόσιους χώρους (όπως γίνεται κατά κόρον πχ. στην Κίνα, ενδεχομένως και αλλού, κυρίως εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) και η χρήση προβλεπτικών (predictive) εργαλείων σε ρόλο ‘φίλτρου’ για αρκετές εφαρμογές, αφετέρου η επιβολή νέων και συγκεκριμένων μέτρων όσον αφορά θέματα διαφάνειας (τελειώνει η εποχή του «μαύρου κουτιού», άραγε;) στη χρήση του ChatGPT και των ομοειδών εφαρμογών εκ μέρους των ανταγωνιστών του Open AI που το έβγαλε πρώτο και της Microsoft που τους στηρίζει.
Όσον αφορά στο τελευταίο, που είναι και το κυρίως θέμα σήμερα, τα εργαλεία που ήδη υπάρχουν ή θα παρουσιαστούν μελλοντικά, θα ταξινομούνται ανάλογα με τον κίνδυνο που εμπεριέχουν, σε μια γκάμα η οποία ξεκινά από τον χαμηλότερο βαθμό και φτάνει ως τον υψηλότερο και πρακτικά απαράδεκτο. Προφανώς, στα πρώτα θα επιτρέπεται η χρήση χωρίς άλλες παρεμβάσεις, στα δεύτερα θα απαγορεύεται δια ροπάλου, όμως στα ενδιάμεσα κάτι μας λέει πως έχουν να γίνουν πολλές συζητήσεις, διαπραγματεύσεις και συμβιβασμοί. Αλλά, είπαμε – κάθε αρχή και δύσκολη!
