Τούτη η στήλη το έχει ξαναπεί και δεν θα κουραστεί να το επαναλαμβάνει: αν η Αμερική παραμένει -σε θέματα τεχνολογίας και όχι μόνο- ο παγκόσμιος trend-setter (μ’ άλλα λόγια ο τόπος απ’ όπου ξεκινούν, δοκιμάζονται ως προς τη δυναμική τους και εξαπλώνονται οι σημαντικές τάσεις), η Ευρώπη αναδεικνύεται στον κατ’ εξοχήν περιφερειακό law-setter, που όμως σταδιακά έχει τη δύναμη (και το κύρος, επιτρέψτε μου) να επιβάλλει τη θέση και τους νόμους του, ακόμα κι εκτός της οριοθετημένης περιοχής του.
Αυτό ακριβώς είδαμε να συμβαίνει με το GDPR, τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων, που «γεννήθηκε» μεν επισήμως στις Βρυξέλλες πριν από τέσσερα χρόνια, αλλά έχει πλέον παγκόσμια αναγνωρισιμότητα και εφαρμογή, προς όφελος όλων των «κατοικούντων» στο Διαδίκτυο, απανταχού της Γης.
Κι απ’ ό,τι φαίνεται, τον ίδιο, δοκιμασμένο δρόμο θα ακολουθήσουν τουλάχιστον δυο ακόμα σημαντικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες – ενδεχομένως και περισσότερες, καθώς η ΕΕ ετοιμάζει ευρεία δέσμη Οδηγιών και Κανονισμών, επί παντός του ψηφιακού επιστητού, θεωρώντας την δικαίως ‘ακρογωνιαίο λίθο’ του Digital Decade, που ήδη διανύουμε. Ο λόγος, προφανώς, για την Digital Services και την Digital Markets Act, που ήδη εγκρίθηκαν από την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με στόχο να υποχρεώσουν τα αφεντικά των πολύ μεγάλων πλατφορμών που όλοι χρησιμοποιούμε στη δικτυακή καθημερινότητά μας, να σέβονται κάποιους στοιχειώδεις κανόνες.
Κι αν ο πρώτος νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act), τον Μάρτη, είχε ως κύριο στόχο να αναγκάσει τους μεγάλους ‘gatekeepers’, περισσότερο γνωστούς με τα αρχικά GAFAM (Google – Amazon – Facebook (πλέον Meta) – Apple - Microsoft) να αλλάξουν τις επιχειρηματικές πρακτικές τους στην Ευρώπη και να αντιμετωπίζουν επί ίσοις όροις (κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα, βεβαίως) τους μικρότερους ανταγωνιστές τους, ο δεύτερος νόμος (Digital Services Act) για τον οποίο Κοινοβούλιο και Συμβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία τη Μ. Παρασκευή, τους επιβάλλει, επίσης, «να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για να προστατεύουν τους χρήστες τους από παράνομο περιεχόμενο, αγαθά και υπηρεσίες». Στην καταληκτική, συνδυαστική ανακοίνωση τονίζεται με τη δέουσα ικανοποίηση πως «η νέα νομοθεσία θα καθορίσει τα πρότυπα για έναν ασφαλέστερο και πιο ανοικτό ψηφιακό χώρο για τους χρήστες, αλλά και για ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις εταιρείες, τα επόμενα χρόνια».
Κι αν δεν προλάβατε, λόγω των ημερών, να δείτε τους όρους ειδικά του δεύτερου νόμου, που ο οικοδεσπότης σας τον θεωρεί πιο σημαντικό για εμάς, τους απλούς χρήστες, συνοπτικά να πούμε ότι «δίνει» στις αρχές πρόσβαση στους αλγορίθμους των πλατφορμών, επιβάλλει την τάχιστη αφαίρεση τυχόν παράνομου περιεχομένου, θέτει ισχυρές δικλείδες για παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των χρηστών, προβλέπει ισχυρούς ελέγχους για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας των ηλεκτρονικών καταστημάτων και βελτιώνει το επίπεδο προστασίας των θυμάτων ψηφιακής βίας (πχ. μη-συναινετική ανάρτηση πορνογραφίας).
Για όσους δεν συμμορφώνονται προς τας υποδείξεις, ο πέλεκυς θα πέφτει αδυσώπητος: στις διαδικτυακές πλατφόρμες και τις μηχανές αναζήτησης μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο ως και 6% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών τους, ενώ όσον αφορά στις πολύ μεγάλες πλατφόρμες (δηλ. με περισσότερους από 45 εκατ. χρήστες), η Επιτροπή θα έχει αποκλειστική εξουσία στα μέτρα συμμόρφωσής τους. Για τις μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις, προβλέπονται μικρότερες επιβαρύνσεις και περισσότερος χρόνος προσαρμογής, ενώ η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις και σ’ αυτές.
Στον ίδιο νόμο υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για θέματα διαφάνειας, δικτυακής διαφήμισης, προστασίας των ανηλίκων, απόπειρας χειραγώγησης των επιλογών των χρηστών, αλλά και καταβολής αποζημίωσης, αν ο θιγόμενος χρήστης μπορέσει να αποδείξει ότι υπέστη ζημίες η απώλειες, λόγω των ανωτέρω… Και, σαν να μην έφτανε αυτό, οι πολύ μεγάλες πλατφόρμες θα πρέπει να αξιολογούν και να μετριάζουν τους συστημικούς κινδύνους και να υπόκεινται σε ανεξάρτητους ελέγχους, κάθε χρόνο.
Μάλιστα, όσες από αυτές χρησιμοποιούν τα λεγόμενα «συστήματα συστάσεων» (αλγόριθμοι που καθορίζουν τι βλέπουν οι χρήστες) πρέπει να παρέχουν τουλάχιστον μία επιλογή που δεν βασίζεται στην κατάρτιση προφίλ. Επιπλέον, όταν εκδηλώνεται κάποια μείζων κρίση, όπως απειλή για τη δημόσια ασφάλεια ή την υγεία, η Επιτροπή μπορεί να απαιτήσει από τις πολύ μεγάλες πλατφόρμες ειδικά μέτρα και συμπεριφορές, για μέγιστο διάστημα τριών μηνών.
Η μακαρίτισσα η γιαγιά μου θα έλεγε, αν τα έβλεπε όλα αυτά, πως «τους έβαλε τα δυο πόδια σ’ ένα παπούτσι» και θα είχε και δίκιο. Για το καλό μας!
Έβγαλες το δωρεάν εισιτήριό σου για την ECDM Expo 2022;
Μοιραστείτε το άρθρο
[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]
