Είναι παγκοίνως γνωστό πως τα δεδομένα αποτελούν σήμερα το ‘καύσιμο’, το ‘οξυγόνο’, το ‘χρυσάφι’, το κύριο περιουσιακό στοιχείο της εποχής μας – άνευ αυτών, ουδέν! Σ’ αυτά βασίζεται και ‘τρέχει’ η οικονομία, η κοινωνία και ουσιαστικά κάθε κλάδος της καθημερινότητάς μας.
Όμως, πλήθος δεδομένα, την παραγωγή των οποίων πληρώνουμε εμείς οι ίδιοι με τους φόρους μας -ο λόγος, προφανώς, για τα δεδομένα που παράγονται από και στο πλαίσιο του Δημοσίου- πολύ συχνά δεν μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε κι ο λόγος δεν είναι άλλος από την ‘παλιομοδίτικη’ και, βεβαίως, ξεπερασμένη από τις εξελίξεις, τακτική των ‘σιλό’.
Οργανισμοί και φορείς φυλάνε ζηλότυπα τα ‘δικά τους’ δεδομένα, εντός των ‘συνόρων’ τους, χωρίς να επιτρέπουν στην πράξη την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτά – μιλάμε, βεβαίως, για τη νόμιμη πρόσβαση των δικαιούχων ενδιαφερομένων, με όλες τις αναγκαίες δικλίδες ασφαλείας που προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία και τους πανευρωπαϊκούς κανονισμούς για την προστασία του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων. Ακόμα κι αν κάποτε το επιτρέψουν, όμως, το κάνουν με χίλιες ταλαιπωρίες για τους χρήστες και μεγάλες καθυστερήσεις.
Αυτό, λοιπόν, όπως όλα δείχνουν, πάει να αλλάξει: στα τέλη Γενάρη, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων & Ψηφιακής Διακυβέρνησης προκήρυξε ανοικτό διεθνή διαγωνισμό για τη σύναψη μεικτής σύμβασης υπηρεσιών και προμηθειών με αντικείμενο την «Ανάπτυξη Κεντρικού Πλαισίου Διακυβέρνησης και Ταξινόμησης Δεδομένων των Υποδομών Κυβερνητικών Υπολογιστικών Νεφών και Εκπόνηση Μελετών Ταξινόμησης Δεδομένων των Πληροφοριακών Συστημάτων που φιλοξενούνται στο Κυβερνητικό Νέφος Δημοσίου Τομέα» και προϋπολογισμό κοντά στα 14,4 εκ. ευρώ. Η χρηματοδότηση γίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – NextGeneration EU στο Πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».
Σε απλά ελληνικά, στόχος του εγχειρήματος είναι να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο στα πληροφοριακά συστήματα των 663 φορέων του Δημοσίου, που φιλοξενούνται στο κυβερνητικό g-Cloud, και να καταρτιστεί ο ‘οδικός χάρτης’ (βλέπε, συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα) ώστε να ‘ανοίξει‘ -υπό κατάλληλες συνθήκες, βεβαίως- η πρόσβαση σε πολλά είδη δημόσιων δεδομένων.
Η έμπρακτη χρησιμότητα αυτής της εξέλιξης, με την ‘επικράτηση’ της λογικής των open data και την ελεύθερη διάθεσή τους σε κάθε ενδιαφερόμενο, είναι κάτι παραπάνω από προφανής: σημαντικό κέρδος σε (τώρα χαμένο) χρόνο, αναβάθμιση της εξυπηρέτησης του πολίτη, αύξηση του επιπέδου εμπιστοσύνης μεταξύ αυτού και του κράτους, διευκόλυνση των συνεργειών μεταξύ των υπηρεσιών και των φορέων π.χ. σε έρευνα, υγεία, οικονομία κ.λπ., αλλά και πολλαπλασιασμός των διαθέσιμων για κάθε ενδιαφερόμενο πληροφοριών τόσο στο εσωτερικό, όσο και διεθνώς, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την ανάπτυξη της χώρας. Κοινώς... sky is the limit!
Και δεν είναι καθόλου τυχαία η χρονική σύμπτωση μεταξύ αυτής της θετικής εξέλιξης από τη μια πλευρά και της δρομολογούμενης ένταξης στην ελληνική νομοθεσία της ευρωπαϊκής Data Governance Act, Πράξης, η οποία ρυθμίζει μια και καλή το εθνικό Πλαίσιο Διαχείρισης Δεδομένων, πάντα σε με ηθικό και υπεύθυνο τρόπο, όπως έχει επισημάνει πολλές φορές ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημ. Παπαστεργίου, με πλήρη συμμόρφωση στα όσα επιτάσσουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί και ειδικά το (διάσημο και διεθνώς, πλέον) GDPR.
Υπάρχει, μάλιστα, για να ‘δέσει το γλυκό’ καλύτερα, και η Data Act. Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, αυτή η Πράξη -που θα τεθεί σε ισχύ στις 12 Σεπτεμβρίου 2025- συμπληρώνει τα όσα είπαμε παραπάνω, καθώς «διασφαλίζει τη δίκαιη κατανομή της αξίας των δεδομένων μεταξύ όλων των φορέων της οικονομίας των δεδομένων. Σε συνδυασμό με το Data Governance Act, το οποίο ενισχύει την εμπιστοσύνη στους εθελοντικούς μηχανισμούς ανταλλαγής δεδομένων, το Data Act θα συμβάλει στη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς δεδομένων.
Αυτή η νέα νομική υποδομή φιλοδοξεί να καταστήσει την Ευρώπη ηγέτιδα στον τομέα της παγκόσμιας οικονομίας των δεδομένων, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά της στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, της ανάλυσης δεδομένων και άλλων συναφών αναδυομένων τεχνολογιών».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο νέο πλαίσιο για τη διαχείριση των δεδομένων περιλαμβάνονται κι όσα προέρχονται από τα εκατομμύρια διεσπαρμένους ανά τον κόσμο αισθητήρες, στο πλαίσιο του παγκόσμιου Διαδικτύου των Αντικειμένων (ΙοΤ), το οποίο συνεχίζει να διευρύνεται με γοργό ρυθμό, ενώ ξεχωριστό και σημαντικό κεφάλαιο αποτελεί η υποχρέωση όλων των συνεργαζόμενων φορέων να διατηρούν ανοικτούς τους μεταξύ τους ‘διαύλους’, στο πλαίσιο της ανάγκης για διαλειτουργικότητα.
