Δεν ξέρω αν το αντιληφθήκατε, αλλά τις τελευταίες ημέρες παίζεται στις Βρυξέλλες ένα ψυχόδραμα, το οποίο είναι μεν ακόμα στην αρχή του, αλλά στο τέλος μπορεί να έχει σημαντικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη σχέση των Ευρωπαίων χρηστών (και όχι μόνο) άμεσα με την ψηφιακή τεχνολογία και έμμεσα με τον ρυθμό ανάπτυξης όλης της ηπείρου.
Και πρώτα-πρώτα, ποιος είναι ο Γάλλος και ποια τα ‘ποντίκια’ του τίτλου; Φυσικά, ο πρώτος δεν είναι άλλος από τον ως πρόσφατα επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, που υπέβαλε την περασμένη εβδομάδα την παραίτησή του από το πόστο του, όταν κατάλαβε ότι η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε ζητήσει την αντικατάστασή του από τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, όπερ και εγένετο, φυσικά – αντ’ αυτού, προτάθηκε ο ως πρόσφατα υπουργός Εξωτερικών, Στεφάν Σεζουρνέ.
Θα μου πείτε, αυτά γίνονται – δεν μπορεί ένας επίτροπος να είναι αιώνια κολλημένος στην καρέκλα του. Ισχύει, μόνο που ο Τιερί Μπρετόν δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε επίτροπος, καθώς την τελευταία πενταετία αποτελούσαν (μαζί με την Δανή επίτροπο Μαργκρέτε Βεστάγκερ, εκτελεστική αντιπρόεδρο για την Ψηφιακή Εποχή και πρώην επίτροπο Ανταγωνισμού, που επίσης δεν συμμετέχει στη νέα Επιτροπή) τους σημαιοφόρους των δράσεων της ΕΕ κατά των περιώνυμων 'Big Tech'.
Δηλαδή, των γιγαντιαίων εταιριών τεχνολογίας που, μέσα από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, διαφεντεύουν τη ζωή μας και συχνά-πυκνά ξεπερνούν όρια και κόκκινες γραμμές. Ειδικά ο Γάλλος επίτροπος είχε παίξει κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση του πρωτότυπου πλαισίου με το οποίο μπαίνουν περιορισμοί στην εν τοις πράγμασι ασυδοσία της Silicon Valley.
Πατώντας πάνω στη σχεδόν παγκόσμια αποδοχή του ευρωπαϊκής έμπνευσης Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (βλέπε, GDPR, που ισχύει από το 2018) οι δυο επίτροποι έστησαν τα σημαντικά πλαίσια για τις ψηφιακές αγορές και υπηρεσίες (Digital Markets & Digital Services Act) και το ακόμα σημαντικότερο για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act), με ό,τι άλλο χρειάζεται επίσης (όπως, π.χ. μέτρα στον χώρο της κυβερνοασφάλειας), για να συμπληρωθεί το παζλ των αναγκαίων δράσεων. Μαζί μ’ αυτές τις πράξεις, που σταδιακά ενεργοποιούνται, με τις πρώτες κιόλας παραβιάσεις των κανονισμών ήρθαν και τα ανάλογα ‘τσουχτερά’ πρόστιμα, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, ανάλογα με τον τζίρο των συγκεκριμένων εταιριών.
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν έχουν παγιωθεί ακόμα τα χαρτοφυλάκια των νέων Επιτρόπων, ώστε να γνωρίζουμε ποιος θα κάνει τι και ειδικά η νέα «Ψηφιακή Επίτροπος», Φιλανδή Χέννα Βιρκούνεν, με περισσότερες λεπτομέρειες για τα τη μελλοντική πορεία, όσον αφορά στις νέες Πράξεις και στην εφαρμογή τους.
Προφανώς, δεν πρόκειται να καταργηθούν, καθώς είναι πλέον ειλημμένες ομόφωνες αποφάσεις, έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, και ήδη ενσωματώνονται σταδιακά στις εθνικές νομοθεσίες των χωρών-μελών Όμως, όπως συμβαίνει σε κάθε περίπτωση κενού εξουσίας, όπως καλή ώρα η απομάκρυνση του Γάλλου, τα «ποντίκια» πιέζουν με κάθε μέσο, ζητώντας χαλάρωση των αυστηρών κανονισμών και ελάφρυνση των υποχρεώσεών τους.
Μάλιστα, έχουν και συμμάχους σε υψηλά κλιμάκια: Η πρόσφατη έκθεση / πρόταση του σεβαστού Ιταλού πρώην πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι για τη νέα πολιτική ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητάει την ακόμα μεγαλύτερη υιοθέτηση των ψηφιακών τεχνολογιών, ώστε η ‘γηραιά ήπειρος’ να ξαναμπεί στην κούρσα της τεχνολογίας, απέναντι σε ΗΠΑ και Κίνα, προκειμένου να μπορέσει να επιβιώσει τα επόμενα χρόνια, συμπληρώνοντας όμως εμφατικά πως το GDPR και το AI Act ‘κόβουν τα φτερά στις (λίγες, βεβαίως) ευρωπαϊκές καινοτόμες εταιρίες’.
Μάλιστα, δυο από αυτές, η Nokia και η Ericsson, ευθυγραμμίστηκαν πριν από λίγες ημέρες με άλλες Big Tech (κατά σύμπτωση πελάτες τους), ανάμεσά τους γνωστά ονόματα, όπως η Amazon, η Google και η Meta/Facebook που ζητούν τη χαλάρωση των αυστηρών κανονισμών.
Ο κώδικας συμπεριφοράς, για τον οποίο γίνεται όλος αυτός ο καυγάς, αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα στις αρχές του επόμενου χρόνου, όταν ολοκληρωθεί η περίοδος της διαβούλευσης, και οι εταιρίες τεχνολογίας είναι υποχρεωμένες να τον εφαρμόσουν (και να ελεγχθούν ως προς αυτό) από τον Αύγουστο του ’25. Από τα μέσα του επόμενου χρόνου, πάντως, και ειδικά για το AI Act, θα αρχίσουμε να βλέπουμε τις πρώτες αλλαγές στη συμπεριφορά των εταιριών και στις μεταξύ τους σχέσεις.
Δεν πρόκειται να βαρεθούμε τους επόμενους μήνες, αυτό είναι βέβαιο…
