Η πρόκληση της Τεχνητής Νοημοσύνης
Του Γιάννη Ριζόπουλου
Είτε το θέλουμε, είτε όχι η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificia lIntelligence - AI) και ιδιαίτερα οι συνέπειες της εμπλοκής της στη ζωή μας είναι ένα από τα «καυτά» θέματα της εποχής. Ευκαιρία και πρόκληση μαζί, αυτή η εμπλοκή –της οποίας μονάχα τα πρώτα επεισόδια, αν όχι το trailer, έχουμε δει ως τώρα- ενθουσιάζει, αλλά ταυτόχρονα φοβίζει.
Λόγοι και αντίλογοι, συνέδρια και διαλέξεις, διακηρύξεις και αποκηρύξεις, δηλώσεις και απαντήσεις γύρω από αυτό το θέμα, αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα…
Πολλοί οι ενθουσιασμένοι με τις δυνατότητες και οι υπέρμαχοι της χρήσης της AΙ, καθώς μπορεί να δώσει λύσεις σε μύρια όσα προβλήματα της ανθρωπότητας.
Άλλοι τόσοι, όμως, και οι αντίθετοι, οι φοβισμένοι από τις δυσάρεστες έως άκρως επικίνδυνες επιπλοκές που θα μπορούσε πιθανώς να έχει η βλαπτική για την ανθρωπότητα χρήση όλων αυτών των τρομερών ιδιοτήτων που –σαν άλλο «κουτί της Πανδώρας»- μπορεί να αφήσει ελεύθερες και ανεξέλεγκτες η Τεχνητή Νοημοσύνη.
Κι από κοντά το «παιδί» της, η Μηχανική Μάθηση (Machine Learning) που, ναι μεν είναι καλή και χρειαζούμενη για πλήθος εφαρμογές, καθώς μας επιτρέπει να «διδάσκουμε» και να καθοδηγούμε τις μηχανές σχετικά με το τι (και κυρίως πώς) θέλουμε να κάνουν για λογαριασμό μας, όμως μοιραία φορτώνει με περισσότερο άγχος τους ήδη φοβισμένους, στα χείλη των οποίων φτάνει ένα χαρακτηριστικό και κοινό ερώτημα: κι αν οι μηχανές που εμείς θα έχουμε εκπαιδεύσει στραφούν τελικά εναντίον μας;
Κι όταν τα χείλη αυτά ανήκουν –μεταξύ πολλών άλλων ανησυχούντων, βεβαίως- στον διάσημο καθηγητή Στίβεν Χόκινγκ, στον Μπιλ Γκέιτς (περιττεύουν οι συστάσεις) και στον εξ ίσου γνωστό εφευρέτη και επιχειρηματία, Έλον Μασκ, τότε ο διάλογος και ο αντίλογος έχουν κάθε λόγο να παίρνουν φωτιά…
Δεν πρόκειται, βέβαια, για κάτι καινούριο, χθεσινό… Οι τρεις πολύ γνωστές προσωπικότητες που αναφέρθηκαν παραπάνω έκαναν τις πρώτες δηλώσεις τους γι’ αυτό το θέμα το 2015 – έκτοτε η διαμάχη συνεχίζεται, με βολές, επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα εκατέρωθεν, χωρίς όμως αυτόνα εμποδίζει την με αυξανόμενο ρυθμό είσοδο της Τεχνητής Νοημοσύνης στη ζωή μας.
Φυσικά, τα κύρια ερωτήματα παραμένουν και συχνά-πυκνά κάνουν την εμφάνισή τους σε συνέδρια, fora, webinars και «συναντήσεις προβληματισμού». Όπως, για παράδειγμα, το πολυφορεμένο αλλά πάντα επίκαιρο… «Ποιες είναι σήμερα οι προδιαγραφές που εφαρμόζονται, σ’ ό,τι αφορά στο ηθικό και νομικό πλαίσιο, για την ανάπτυξη και εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης;»ή το παλαιότερο, αλλά πάντα κραταιό…
«Με ποια κριτήρια αποφασίζουμε ότι κάποια ρομπότ ή μηχανές εν γένει θα αντικαταστήσουν ανθρώπους στο εργατικό δυναμικό μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού;»
Μια σχετικά πρόσφατη μελέτη στις ΗΠΑ δείχνει πως ένα από τα άμεσα απειλούμενα λόγω της εξάπλωσης των «μηχανών» επαγγέλματα σ’ αυτή τη χώρα, είναι (αντίθετα μ’ ό,τι θα περίμενε κανείς) εκείνο του… δικηγόρου!
Βλέπετε, η Τεχνητή Νοημοσύνη σε συνδυασμό με τη Μηχανική Μάθηση επιτρέπουν στις «μηχανές» να γνωρίζουν και να διαχειρίζονται τη νομοθεσία πολύ καλύτερα από οποιονδήποτε άνθρωπο-δικαστή. Όμως, πόσο δίκαιη –με την ανθρώπινη και ανθρωπιστική έννοια της δικαιοσύνης- μπορεί να είναι η (bythebook, βεβαίως!) ετυμηγορία μιας μηχανής, τόσο αδέκαστης όσο την έφτιαξε ο προγραμματιστής της;
Για να πάρετε μια ιδέα του διλήμματος, ιδού ένα παράδειγμα από άλλο, πλην συναφή από πλευράς αξιοποίησης της Τεχνητής Νοημοσύνης τομέα, εκείνον των αυτόνομων οχημάτων.
Στις ΗΠΑ, όπου τέτοια οχήματα κυκλοφορούν ήδη στους δρόμους και πραγματοποιούνται συνεχώς πιλοτικές δοκιμές, οι κατασκευαστές «χαλάρωσαν» κάπως την ως τώρα τυφλή υπακοή της «μηχανής» στους κανονισμούς της τροχαίας, προκειμένου να μειωθούν (όπως και έγινε σε κάποιο βαθμό) οι συγκρούσεις και τα ατυχήματα (ευτυχώς, ελάχιστα αιματηρά ως τώρα) ανάμεσα σε αυτόνομα και συμβατικά οχήματα.
Μπορεί σε όλες τις περιπτώσεις να έφταιγαν οι οδηγοί των συμβατικών, καθώς τα αυτόνομα έχουν προγραμματιστεί να μην παραβιάζουν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, όμως… τα ατυχήματα, ατυχήματα!
Έτσι, λοιπόν, οι κατασκευαστές άρχισαν να «ρίχνουν νερό στο κρασί τους», σ’ ό,τι αφορά την εφαρμογή του ΚΟΚ, με θετικά αποτελέσματα.
Στους μεθαυριανούς ρομποτικούς δικαστές πώς μπορείς να κάνεις κάτι αντίστοιχο, άραγε;
