Οι κβαντικοί υπολογιστές θεωρούνται σήμερα το ‘ιερό δισκοπότηρο’ της τεχνολογίας (μέχρι να έρθει η ώρα του επόμενου, βεβαίως), με πολλές μεγάλες ή μικρότερες εταιρίες και χιλιάδες ερευνητές να έχουν αποδυθεί σ’ έναν φρενήρη αγώνα δρόμου, προκειμένου να βρουν ρεαλιστικές και κυρίως υλοποιήσιμες λύσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Βλέπετε, όλοι πιστεύουν πως αυτοί οι -τόσο διαφορετικοί από τους σημερινούς- υπολογιστές θα μπορούν (όταν έλθει η ώρα τους, βεβαίως) να προσφέρουν ασύλληπτες ταχύτητες επεξεργασίας δεδομένων, χάρη στις οποίες θα βιώσουμε τεράστιες ανατροπές σε σχέση με όσα σήμερα γνωρίζουμε, σε τομείς, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια, η ιατρική, η ενέργεια, η άμυνα και πολλοί άλλοι.
Γι’ αυτό και οι εντατικές έρευνες, γι’ αυτό και η ‘πρεμούρα’ όλων να ‘βάλουν πρώτοι πόδι’ σ’ αυτόν τον ιδιαίτερο χώρο, ώστε να εξασφαλίσουν το πολυπόθητο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων. Φυσικά, αυτό δεν είναι κάτι που θα γίνει αύριο ή έστω σύντομα – μιλάμε για πολύχρονες έρευνες και δύσκολες καταστάσεις, οι οποίες απαιτούν προηγμένη τεχνογνωσία και πολύ σημαντικές επενδύσεις, προκειμένου να υπάρξει κάποιο θετικό αποτέλεσμα.
Μόλις στα μέσα Γενάρη, μιλώντας στο πλαίσιο της CES του Λας Βέγκας, της μεγαλύτερης κλαδικής έκθεσης στον κόσμο, ο CEO της παγκόσμιας ‘βασίλισσας των microchips’ NVIDIA, Jensen Huang, δήλωσε πως η εταιρία του θα χρειαστεί ακόμα δυο δεκαετίες προσπαθειών, για να κατασκευάσει τους εξειδικευμένους για κβαντικούς υπολογιστές επεξεργαστές.
Κι όμως… Πριν προλάβει ‘να στεγνώσει το μελάνι’, συγκεκριμένα την περασμένη εβδομάδα, η γνωστή και μη εξαιρεταία Microsoft παρουσίασε (έπειτα από έρευνες 17 χρόνων, όπως αποκάλυψε στην επίσημη ανακοίνωσή του, ο CEO της, Σάτια Ναντέλα) έναν δικό της επεξεργαστή, ειδικά σχεδιασμένο για κβαντικούς υπολογιστές, που μειώνει πλέον τη χρονική απόσταση η οποία μας χωρίζει από την εμπορική αξιοποίησή τους σε λίγα μόνο χρόνια, αντί για κάποιες δεκαετίες. Η εταιρία δημοσίευσε κάποια στοιχεία για το νέο chip στο πιο πρόσφατο τεύχος του έγκριτου, δημοφιλέστατου βρετανικού επιστημονικού περιοδικού ‘Nature’, προκαλώντας το έντονο ενδιαφέρον της αγοράς και των επιστημόνων.
Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια τάξη, θα πρέπει να πούμε πως οι κβαντικοί υπολογιστές λειτουργούν όχι με bits, αλλά με qubits (quandum bits) – στοιχεία που μπορούν να πάρουν ως κατάσταση όχι μόνο τα γνωστά 0 και 1, αλλά και κάθε ενδιάμεση τιμή, έχοντας τη δυνατότητα ταυτόχρονης επεξεργασίας τεράστιων όγκων δεδομένων σε απειροελάχιστο χρόνο. Όμως, λόγω της ασταθούς κατάστασης των qubits, τα σφάλματα είναι συχνά. Η λύση που έχει προκριθεί είναι η συνεργασία πολλών qubits -όσα περισσότερα τόσο καλύτερα, τουλάχιστον, θεωρητικά.
Το νέο, καινοτόμο chip, με την ονομασία Majorana 1 βασίζει τη λειτουργία του σε ένα νέο, εξωτικό υλικό κι έναν πρωτότυπο τρόπο λειτουργίας, με στόχο τη θεραπεία αυτού του προβλήματος. Σύμφωνα με τα διεθνή δημοσιεύματα, που προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν τη νέα τεχνολογία της Microsoft, η προσέγγιση που ακολουθεί το Redmond είναι διαφορετική: αξιοποιεί ‘τοπολογικούς αγωγούς (topoconductors) κατασκευασμένους από ένα νέο υλικό, το οποίο συνδυάζει indium arsenide (ημιαγωγό) και αλουμίνιο (υπεραγωγό), με αποτέλεσμα κάθε qubit να λειτουργεί με πολύ υψηλότερη ταχύτητα και ακρίβεια, από τα ‘παραδοσιακά’.
Μάλιστα, το νέο chip έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να χωρέσει (από 8 που διαθέτει η σημερινή πειραματική διάταξη) ως και ένα εκατομμύριο qubits σε μια μόνο μονάδα. Ως μέτρο σύγκρισης, το αντίστοιχο προηγμένο κβαντικό chip της Google, το Willow, που παρουσιάστηκε μετά τυμπανοκρουσιών τον Δεκέμβριο, ’τρέχει’ με 105 qubits, ενώ το επίσης προηγμένο Condor της βετεράνου στον κλάδο IBM, με 1121. Τα μεγάλα ονόματα ανταγωνίζονται αρκετές μικρότερες πλην εξειδικευμένες εταιρίες, όπως οι Rigetti Computing, D-Wave Quantum, Quantum Computing και IonQ.
Πάντως, εκτός από τον προσήκοντα θαυμασμό και έκπληξη, η κίνηση της Microsoft έγινε δεκτή και με αρκετές επιφυλάξεις. Ειδήμονες καθηγητές και ερευνητές εκφράζουν τον σκεπτικισμό τους, σημειώνοντας ότι δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα σημαντικά στοιχεία, όπως οι καταγεγραμμένες επιδόσεις του νέου (almost error-free, όπως χαρακτηρίζεται στην ανακοίνωση της εταιρίας) επεξεργαστή. Θυμίζουν, μάλιστα, πως η ίδια έχει κάνει ανάλογες, εντυπωσιακές ανακοινώσεις και στο παρελθόν, για να τις ‘πάρει πίσω’ λίγο καιρό αργότερα.
Θα το παρακολουθούμε, προφανώς – πολύ μεγάλο θέμα, για να το αγνοήσουμε…
