Δεν χωράει αμφιβολία ότι, στο μέγα θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης και τις προκλήσεις που βάζει σε πλείστους όσους τομείς της καθημερινότητάς μας, ενάμιση χρόνο μετά την «έκρηξη» του ChatGPT και τις ραγδαίες εξελίξεις που την ακολούθησαν, συνεχίζουμε να πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά.
Κανείς δεν μπορεί να πει με (σχετική, έστω) σιγουριά ότι σε τρεις – έξι – δώδεκα μήνες (οτιδήποτε περισσότερο είναι παρακινδυνευμένο) θα έχουμε φτάσει στο ‘άλφα’ ή στο ‘βήτα’ σημείο, από πλευράς εφαρμογών και χρήσεων. Και, σαν να μην έφτανε αυτό, προκύπτουν συνεχώς νέες προκλήσεις, από παράγοντες που δεν είχαν ως τώρα μπει στην ‘εξίσωση’, όπως για παράδειγμα η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας…
Θα μου πείτε, εδώ μιλάμε για τεράστιες ανατροπές, δεν είναι λογικό και αναμενόμενο αυτές να επηρεάσουν την παγκόσμια οικονομία; Ναι, αλλά όχι με τον τρόπο που το έθεσε η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν, η οποία συνδύασε αυτές ακριβώς τις ανατροπές με την περίοδο ύφεσης, προς την οποία -όπως όλα δείχνουν- οδεύουμε, την πρώτη της νέας εποχής. Και δεν παρέλειψε, πριν από μια εβδομάδα, να απευθύνει τις ανάλογες προειδοποιήσεις για «significant risks» του χρηματοπιστωτικού συστήματος, λόγω ΑΙ.
Ποια είναι αυτά; Η Αμερικανίδα υπουργός προσδιορίζει ως γενεσιουργές αιτίες τους, την πολυπλοκότητα και την α-διαφάνεια των μοντέλων Τεχνητής Νοημοσύνης, την ακαταλληλότητα του υφιστάμενου πλαισίου όσον αφορά στη διαχείριση κινδύνων, αλλά και τις διασυνδέσεις μεταξύ δεδομένων και μοντέλων, που μπορούν να αυξήσουν τα τρωτά σημεία, χωρίς να ξεχνάει και τα ‘ανεπαρκή ή λανθασμένα δεδομένα’ – μ’ άλλα λόγια, αυτό που έλεγαν οι «παλιοσειρές» της Πληροφορικής… «trash in – trash out», αν βάλεις στον υπολογιστή ‘σκουπίδια’, ‘σκουπίδια’ θα πάρεις ως αποτέλεσμα.
Ωραία όλα αυτά, όμως τίποτα καλό δεν βλέπει η κ. Γέλεν σε όσα θα γίνουν με την αξιοποίηση του ΑΙ; Βεβαίως και βλέπει, «τρομερές ευκαιρίες», αλλά θέλει πρώτα να μάθει περισσότερα, εξ ου και απευθύνει δημόσια πρόσκληση για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με «τις τρέχουσες χρήσεις, ευκαιρίες και κινδύνους λόγω της συγκεντρωτικής Τεχνητής Νοημοσύνης (centralized ΑΙ), ειδικά στον χρηματοπιστωτικό τομέα», συμπεριλαμβανομένου και εκείνου των ασφαλειών.
Κι αν η δήλωση της υπουργού αφήνει ερωτηματικά, η διευκρίνιση ήλθε άμεσα από τον επικεφαλής της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Γκάρι Γκένσλερ, ο οποίος ξεκαθάρισε πως αυτό που τους ανησυχεί περισσότερο είναι η «μονοκαλλιέργεια», ήτοι η εξάρτηση όλης της αγοράς από λίγα και συγκεκριμένα μοντέλα (LLMs), τα οποία ενδέχεται να επηρεάζουν τις εξελίξεις. Κατά τη γνώμη του Αμερικανού οικονομολόγου, είναι αναγκαία η διαφοροποίηση τόσο των μοντέλων, όσο και των πηγών δεδομένων, για να μην καταλήξουμε σε ένα ιδιαίτερα ‘εύθραυστο’ σύστημα’…
Σχολιαστές και ειδήμονες περί τις εξελίξεις στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα, όπως η Ινδοαμερικανίδα οικονομολόγος και Νο2 του ΔΝΤ, Γκίτα Γκόμπιναθ, θεωρούν ότι «η εκτεταμένη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης θα επιτείνει τη συνήθη ύφεση, μετατρέποντάς την σε βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση, ακριβώς λόγω των ανατροπών που θα προκαλέσει στην αγορά εργασίας, στη χρηματοπιστωτική αγορά και στις αλυσίδες τροφοδοσίας».
Κατά την Γκόμπιναθ, η αναταραχή στην αγορά εργασίας σε συνδυασμό με την έλλειψη «χεριών» με κατάλληλες και προσαρμοσμένες στις νέες ανάγκες δεξιότητες, θα συμβάλει στη στροφή προς περισσότερο συντηρητικές επιλογές κι αυτό, με τη σειρά του, σε μεγάλες αποκλίσεις στις σημερινές τιμές των αξιών.
Πρέπει, επομένως, να λάβουμε μέτρα σε επίπεδο κυβερνήσεων, εθνικών και διεθνών οργάνων; Όλα δείχνουν πως ναι, αυτός είναι ο σωστός δρόμος και μάλιστα τα όποια προληπτικά μέτρα πρέπει να ληφθούν εγκαίρως, όχι στο παρά πέντε, με το άγχος – που είναι γνωστός κακός σύμβουλος- να μας πνίγει. Κι αν σας ξάφνιασε η έκφραση του τίτλου αυτού τού άρθρου, ελαφρώς ξεχασμένη πιά στις μέρες μας, πρόκειται για φράση που αποδίδεται σε ανώνυμο αρχαίο Έλληνα τραγικό: "ἐμοῦ θανόντος γαῖα μιχθήτω πυρί" (‘μετά το θάνατό μου, ας καεί το σύμπαν’, σε ελεύθερη σημερινή μετάφραση).
Μ’ άλλα λόγια, αδιαφορώ πλήρως για τις όποιες εξελίξεις, ακόμα κι αν αυτές είναι τρομακτικές, αφού θα έχω πιά πεθάνει. Όμως -σε αντίθεση με τη ρήση του προγόνου μας- οι επιπτώσεις της αδιαφορίας μας, όσον αφορά αυτή την πτυχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έρθουν ταχύτατα, επηρεάζοντας αρνητικά και τη δική μας ζωή. Κι αυτή η προοπτική μάλλον δεν μοιάζει να είναι η καλύτερη δυνατή…
