Η σοφή λαϊκή παροιμία λέει «Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη»… Αν τον Γιάννη τον πούμε «Μάρκο» και το θεριό «κοινό», η παροιμία ταιριάζει μια χαρά και στα όσα συμβαίνουν εσχάτως στο χώρο των κοινωνικών δικτύων, με αιχμή του δόρατος προφανώς το Facebook, του «Μάρκου» Ζούκερμπεργκ, που -θέλοντας και μη- έχει μπλέξει σε μια πολύ μεγάλη ιστορία, η οποία δείχνει να τον ζορίζει περισσότερο απ’ ό,τι νόμιζε και κανείς δεν ξέρει πού θα τον βγάλει… Κι αυτή δεν είναι άλλη από τις καταγγελίες εις βάρος του FB, αλλά και του επίσης δικού του Instagram για υφέρποντα ρατσισμό στον μυελό των οστών τους – μ’ άλλα λόγια, στους ίδιους τους αλγορίθμους που κυβερνούν και ρυθμίζουν τα πάντα, στα κοινωνικά δίκτυα.
Σύμφωνα με τους καταγγέλοντες, στις λειτουργίες της μηχανικής μάθησης βάσει των οποίων «εκπαιδεύονται» σε σταθερή και αδιάλειπτη βάση οι αλγόριθμοι, δεν έχουν προβλεφθεί αντίμετρα και αντισταθμιστικά, ώστε να «προφυλάσσονται» από τις κάθε λογής διακρίσεις έναντι των λευκών χρηστών, οι μαύροι, οι ισπανόφωνοι και αρκετές άλλες μειονότητες. Όπως έγραψε, πρόσφατα, και το καλά πληροφορημένο Bloomberg, ερευνητές και ακτιβιστές έχουν καταγράψει τα τελευταία χρόνια προβλήματα πόλωσης, ρατσισμού και διακρίσεων στα κοινωνικά δίκτυα, με πρώτο βεβαίως το Facebook που αξιοποιεί κατά κόρον Τεχνητή Νοημοσύνη και Μηχανική Μάθηση για να διαχειριστεί τα περίπου 2,5 δισεκατομμύρια καθημερινούς χρήστες της πλατφόρμας και να τους σερβίρει ανάλογες διαφημίσεις – προφανώς, γίνονται επιλογές και δεν φτάνουν όλες σε όλους…
Η συνήθης πρακτική του Μάρκου και των συνεργατών του ως τώρα, ήταν είτε να αδιαφορούν είτε να ψελλίζουν κάποιες παράξενες δικαιολογίες, προβάλλοντας υπέρμετρα τις εντυπωσιακές επιδόσεις του Facebook. Όμως, αυτή η τακτική μάλλον δεν αποδίδει πια -ιδιαίτερα μετά τη δολοφονία του George Floyd από αστυνομικούς στη Μινεάπολη της Μινεσότα, στις 25 Μαΐου, που σάρωσε με ταραχές και διαμαρτυρίες όλες τις μεγάλες αμερικανικές πόλεις και προκάλεσε τη δημιουργία του άτυπου πλην ισχυρού κινήματος “I can’t breathe”. Οι αντιδράσεις και το μποϊκοτάζ του FB αυτή τη φορά ήταν εντονότερα, προκαλώντας με τη σειρά τους (το σύνηθες domino effect) την αντίδραση κάποιων από τους μεγαλύτερους διαφημιζόμενους στην αμερικανική αγορά (και μιλάμε για κολοσσούς, όπως οι Coca-Cola, Disney, McDonald’s και Starbucks) που ανέστειλαν μέχρι νεωτέρας τις διαφημίσεις τους, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό, από πλευράς εσόδων σε μια δύσκολη (λόγω πανδημίας) χρονική συγκυρία για το δίκτυο.
Εδώ, λοιπόν, μπαίνει ο φόβος του «Μάρκου» για το «θεριό», που λέγαμε στην αρχή, καθώς ο ιδρυτής του Facebook έκανε (άραγε, λίγο; πολύ; θα δείξει) πίσω και ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες τη δημιουργία εσωτερικών ομάδων ελέγχου (equity & inclusion teams, τα αποκάλεσε) στα δυο υπό την ιδιοκτησία του κοινωνικά δίκτυα, οι οποίες θα μελετήσουν και θα προσπαθήσουν να δώσουν λύση σ’ αυτό το μείζον πρόβλημα. Κατ’ αρχάς θετική κίνηση – ακόμα και η παραδοχή ότι υπάρχει πρόβλημα είναι ένα πρώτο βήμα, όμως πόσο θα πάρει αυτό και σε ποιο βαθμό θα τα καταφέρουν, μένει να απαντηθεί.
Το θέμα, όπως λένε οι ειδήμονες, βρίσκεται στα δεδομένα που επεξεργάζονται τα συστήματα μηχανικής μάθησης, καθώς ισχύει μετ’ επιτάσεως πως «ό,τι δεδομένα δώσεις, τέτοια αποτελέσματα θα πάρεις» (εξ ου και η κλασική ρήση των developers, garbage in – garbage out, όσον αφορά στην πάντα κρίσιμη ποιότητα των δεδομένων… «αν δώσεις στη ‘μηχανή’ σκουπίδια, σκουπίδια θα πάρεις στο τέλος). Τα καλύτερα δεδομένα να δίνουν οι μειονότητες, μειονότητες θα παραμένουν, αριθμητικά τουλάχιστον. Χρειάζεται, λοιπόν, ένας συντελεστής βαρύτητας (;) για να προσφέρει την αναγκαία αντιστάθμιση και να αποκαθιστά τις ισορροπίες.
Ποιος θα είναι αυτός, όμως, και ποιος θα τον ορίσει; Trial and error ή «κολοκυθιά»; Οι ρατσιστικές και οι κάθε λογής εξτρεμιστικές ομάδες θα συνεχίσουν να ποστάρουν ή θα απαγορευτούν; Κι η έρμη ελευθερία του λόγου, που θα πάει να κρυφτεί, μετά; Πολλά τα προβλήματα που περιμένουν τη λύση τους… Άσε που εμένα κάτι μου λέει πως ο «Μάρκος» απλώς θέλει μ’ αυτή την καινούρια τακτική να κερδίσει πάλι χρόνο… Δεν καταφέραμε ακόμα να λύσουμε το πρόβλημα, είναι δύσκολο, αλλά θα το ξαναδούμε! Κι αύριο μέρα είναι…
Μοιραστείτε το άρθρο στα social media.
[social_share googleplus="no" linkedin="yes" whatsapp="no" viber="no"]
