Αποστολή - Γιάννης Ριζόπουλος

Δυο αποκλειστικές συνεντεύξεις ήταν το «παράπλευρο κέρδος» του μακρινού ταξιδιού στο Βίλνιους –η πρώτη αναδεικνύει τον ευρύτερο σχεδιασμό και τα οράματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσον αφορά στο «φλέγον» θέμα του Blockchain, και η δεύτερη τους στόχους και τις προοπτικέςτου πρώτου διεθνούς κέντρου πάνω σ’ αυτή την τεχνολογία, που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας.

Οι δυνατότητες του Blockchain είναι απεριόριστες…

Administrator - European Commission, DGCONNECTStart - ups&InnovationUnit, είναι ο επίσημος τίτλος του Pierre Marro. Μηχανικός με το απαραίτητο ΜΒΑ, προσιτός και φιλικός παρά το βαρύγδουπο «Policy Officer»που βρίσκεται ψηλά στο βιογραφικό του, είναι ο άνθρωπος ο οποίος χειρίζεται ό,τι έχει σχέση με FinTechστην Επιτροπή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται – μ’ άλλα λόγια, μια τεράστια γκάμα θεμάτων, η οποία περιλαμβάνει από εφαρμογές ψηφιακής οικονομίας έως τεχνολογία blockchain κι από νέο ρυθμιστικό πλαίσιο (που τώρα «κτίζεται») έως χρηματοδοτικά προγράμματα για start-upsκαι καινοτόμες δράσεις.

Η παρουσία του στα εγκαίνια του BlockchainCentre του Βίλνιους, λοιπόν, αυτονόητη και επιβεβλημένη, όπως εξίσου αυτονόητο και το αίτημά μου, στο πρώτο διάλειμμα, για μια σύντομη συνέντευξη το οποίο με χαρά αποδέχθηκε.

Πέντε λεπτά αργότερα, είχαμε ήδη ξεκινήσει την κουβέντα μας, σε έναν πιο ήσυχο χώρο, μ’ ένα μυρωδάτο espresso μπροστά μας.

Ποια είναι, λοιπόν, η επίσημη στάση της Επιτροπής στο θέμα του Blockchain;

-Πρόκειται αναμφισβήτητα για μια σημαντική τεχνολογική επανάσταση, μια μεγάλη ευκαιρία για την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους παίκτες προκειμένου να παρουσιάσουν νέες και καινοτόμες υπηρεσίες, με ανατρεπτικούς τρόπους οργάνωσης που μπορούν να αλλάξουν ό,τι εφαρμόζουμε σήμερα…

Δεν είναι πανάκεια, δεν προσφέρει την καλύτερη δυνατή λύση -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- για να αντικαταστήσει τα πάντα, όμως έχει τεράστιες δυνατότητες. Ο πρώτος στόχος μας είναι όλοι οι Ευρωπαίοι εμπλεκόμενοι, σε όποια χώρα κι αν διαμένουν, να αδράξουν την ευκαιρία που φέρνει αυτή η καινοτομία…

Που σημαίνει ότι δεν τηρείτε απλώς στάση αναμονής, αλλά εμπλέκεστε κι εσείς ως DGConnect, ενεργά…

-Εμπλεκόμαστε όλο και περισσότερο (ΣΣ. να και η απόδειξη της εμπλοκής, με high light τη δημιουργία πριν από μόλις λίγες ημέρες του EU Blockchain Observatory &Forum), καθώς προκύπτουν νέες και εντυπωσιακές εφαρμογές της τεχνολογίας blockchain, με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

Κατ’ αρχάς, συμμετέχουμε στην υλοποίηση project βασισμένων σε blockchain, οργανώνουμε διασυνοριακές συνέργειες. Όταν υπάρχουν ευκαιρίες καινοτομίας στη ΕΕ, σε επίπεδο start-up ή και όχι, παρέχουμε βοήθεια όπου χρειάζεται scale-up με υπηρεσίες σ’ όλη την έκταση της ΕΕ.

Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις διαφορές στο νομικό πλαίσιο, στις κάθε λογής διασυνδέσεις, βοηθάμε στα πάρκα καινοτομίας, στο networking–ενισχύουμε τους δεσμούς μεταξύ των διαφορετικών κέντρων, που έχουν άλλες εμπειρίες και πρακτικές… Επίσης, υποστηρίζουμε τα συνεργατικά εγχειρήματα, δρούμε σαν καταλύτης.

Χρήματα δίνετε;

-Βεβαίως! Ως σήμερα έχουμε χρηματοδοτήσει 20-30 πιλοτικά ερευνητικά έργα σ’ όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στο πλαίσιο του Horizon 2020. Έργα που είναι κυρίως ένας τρόπος για να συνεργαστούν διάφοροι οργανισμοί σε εφαρμογές στο χώρο του blockchain, ώστε σιγά-σιγά να γίνει mainstream.

Έχουμε, επίσης, και ρυθμιστικό ρόλο ο οποίος είναι αναγκαίος, καθώς πρόκειται για πολύ νέα τεχνολογία, με ταχύτατη ανάπτυξη.

Θέλουμε να την προωθήσουμε, αλλά με σωστή ρύθμιση, περισσότερη διαφάνεια και νομική υποστήριξη – πολλοί ζητούν διευκρινήσεις, τι μπορεί να γίνει και τι όχι… Πρέπει να βρούμε νέους τρόπους ρύθμισης – είναι δύσκολο να πάμε με μεθόδους που χρειάζονται 2 και 3 χρόνια για να υλοποιηθούν.

Δοκιμάζουμε, λοιπόν, μια νέα προσέγγιση με τα λεγόμενα sand boxes (ΣΣ. ασκήσεις επί αμμοδόχου, τις λέγαμε στον ελληνικό στρατό, κάποτε…) ώστε να δούμε τις ανάγκες μας και στα νομικά ζητήματα.

Δεν πρόκειται για απορρύθμιση, απλώς στήνουμε ένα περιβάλλον που βοηθάει στην υλοποίηση της καινοτομίας, εκεί εστιάζουμε… Εργαζόμαστε σ’ αυτό κάμποσα χρόνια στην Επιτροπή - το ξεκίνησαν κάποιες χώρες και το υιοθετήσαμε.

Στο τμήμα μου είμαστε υπεύθυνοι για το ρυθμιστικό πλαίσιο στην ψηφιακή οικονομία (ΣΣ. βλέπε,Fintech) και στο blockchain, όσον αφορά στην οικονομία, γιατί επεκτείνεται και σε πολλούς ακόμα χώρους – υγεία, κτηματολόγια, records, ταυτότητες, τα πάντα.Οι δυνατότητες αυτής της τεχνολογίας είναι απεριόριστες!

Ποια είναι η θέση της Ευρώπης στην κούρσα του blockchain;

-Αυτό που θέλουμε, είναι να αναδειχθούν Ευρωπαίοι παίκτες και η ίδια η Ευρώπη, αν όχι στην πρώτη θέση, τουλάχιστον στην ομάδα εκείνων που ηγούνται. Γι’ αυτό το λόγο, εντείνουμε τις προσπάθειές μας σ’ όλα τα επίπεδα.

Πρέπει να βοηθήσουμε τους καινοτόμους να παρουσιάσουν νέες λύσεις/υπηρεσίες και να μεγαλώσουν, πρέπει να έχουμε περισσότερους startuppers, εταιρίες που θα βγουν εκτός συνόρων ΕΕ – υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε πχ. ένα πλαίσιο με πολιτικές και μέτρα, οικονομική στήριξη ή βοήθεια στη δικτύωση, συνεργασία μεταξύ των παικτών, αλλά και διευκρίνιση του ρυθμιστικού πλαισίου, ώστε να διευκολύνονται.

Κι αυτό δεν είναι εύκολο – με 28 χώρες-μέλη, το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι πολυδιασπασμένο, η πολιτική δεν είναι ενιαία κι ακόμα και στις περιπτώσεις που υπάρχουν συμπτώσεις, διαφέρουν οι ερμηνείες! Αφήστε που λείπουν και οι δεξιότητες– γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία η πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση της Επιτρόπου για την Ψηφιακή Οικονομία, Μαρίγια Γκάμπριελ.

Κακό παράδειγμα το bitcoin για την εφαρμογή της τεχνολογίας blockchain;

-Δεν θα πρέπει να την μπλέκουμε με το bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα! Οι καινοτόμοι προσπαθούν να κινούνται σε περιβάλλον διαφάνειας… Υπάρχει θέμα με την προστασία των επενδυτών στο χώρο των ICOs (ΣΣ. Initial Coin Offerings – μέγα θέμα και με ελληνικό ενδιαφέρον – περισσότερα συντόμως…) όπου η ανάπτυξη είναι εκρηκτική, υπάρχουν επενδυτικά ταμεία που αξιοποιούν την τεχνολογία blockchain… η σύστασή μου είναι προσοχή στη διαφάνεια – πρέπει να καταλαβαίνουν, να ξέρουν τι κάνουν.

Βεβαίως, έχουν δικαίωμα να ρισκάρουν, αλλά πρέπει να ξέρουν τους κανόνες! Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε και να το λύσουμε. Προσωπικά, νομίζω ότι δεν θα υπάρξει ρύθμιση στο blockchain – η τεχνολογία δεν ρυθμίζεται, ίσως συγκεκριμένα σημεία, μονάχα, στον τρόπο εφαρμογής και υλοποίησης, σαν διευκρινήσεις και οδηγίες…

Σε 5-10 χρόνια από τώρα, πού θα βρισκόμαστε; Μπορείτε να φανταστείτε;

Το blockchain δεν είναι μια τεχνολογία αλλά πολλές και αλλάζει συνεχώς! Ίσως τότε να μη λέγεται καν blockchain… μιλάμε για distributed ledger technologyκαι η εξέλιξή του εξαρτάται από τις τάσεις που θα διαμορφωθούν. Δύσκολη, λοιπόν, η πρόβλεψη. Πάντως, ωριμάζει, έχουμε νέες μορφές υπηρεσιών – σε κάποιες δεν θα ταιριάξει, θα είναι ακριβότερο, δεν θα βολεύει τελικά η ανάπτυξή τους πάνω σε blockchain… Θα παρουσιαστούν νέες μορφές υπηρεσιών…

Τις βλέπετε πιο σύνθετες;

-Ελπίζω όχι, για το καλό των χρηστών! Ίσως να υπάρχει πολυπλοκότητα από πίσω, βεβαίως. Αυτό που θεωρώ σημαντικό στο blockchain, είναι η δυνατότητα που παρέχει να αφαιρεθούν οι μεσάζοντες – δεν χρειάζονται πια…

Μεγάλο καλό, αν και εξαρτάται από την περίσταση – μετράει η καλύτερη πρόσβαση στα δεδομένα, λόγω time-stamp (ΣΣ. η υποχρεωτική χρονοσήμανση που μοιράζονται όλοι οι εμπλεκόμενοι σε κάθε πράξη), η παροχή βοήθειας, η συνεχής διάδραση που φέρνει μεγαλύτερη ευελιξία και ο υπολογισμός του tokenization, που βλέπουμε όλο και συχνότερα, και θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους χρήστες να συμμετάσχουν στις νέες (ενδεχομένως και φιλικότερες προς το περιβάλλον) υπηρεσίες.

Προσοχή! Το tokenization δεν πρέπει να συγχέεται με τα κρυπτονομίσματα – υπάρχει, για την ώρα, στενή σχέση μεταξύ τους, αλλά η δυναμική του είναι πολύ μεγαλύτερη…

Εν κατακλείδι…

Η προσωπική μου άποψη είναι πως τα επόμενα ένα-δυο χρόνια θα είναι κρίσιμα! Αν υιοθετηθεί αυτή η τεχνολογία από τους μεγάλους παίκτες, θα είναι ένα σημαντικό βήμα. Τώρα ψάχνουν, ελέγχουν, όλο και περισσότεροι μπαίνουν στο παιχνίδι.

Και, βέβαια, οι χρήστες που διερευνούν δεν έχουν καμία σχέση με κρυπτονομίσματα… Τότε θα δούμε την πραγματική αξιοποίηση αυτής της τεχνολογίας – ίσως, σε πρώτη φάση, τα αποτελέσματα να μην είναι τόσο ανατρεπτικά, αλλά θα γίνουν σημαντικά βήματα…

Όλοι διαμορφώνουν τώρα την πολιτική τους, έστω κι αν δεν παίρνουν ακόμα πρωτοβουλίες. Έχει σημασία, όμως, να υπάρχει συντονισμένη δράση, καθώς προχωράμε προς ένα παγκόσμιο οικοσύστημα, όπου δεν υπάρχουν στεγανά…

Έχουμε διασύνδεση με πάνω από 4000 επαφές σ’ όλο τον κόσμο

Ποιος άλλος καταλληλότερος να μας μιλήσει για τα σχέδια και τις προοπτικές, το σήμερα και το αύριο του νεόκοπου Κέντρου, στο Βίλνιους, από την ίδια τη CEO του, Egle Nemeikstyte, με το ελληνικής προέλευσης (Αίγλη…) όνομα, για το οποίο -παρόλο το χαμό, γύρω μας- ζήτησε να μάθει τη σημασία του.

Μεγάλη η χαρά της για τις διαφορετικές (κι όλες καλές) έννοιες (δόξα, φήμη, λάμψη) που έχει αυτή η λέξη! Όμως, ο χρόνος της μετρημένος, η συνέντευξη στα όρθια και οι ερωτήσεις κάμποσες…

Ποιος είναι ο κύριος στόχος σας, για φέτος;

-Να βάλουμε τη Λιθουανία στον χάρτη και να διαδώσουμε το μήνυμα ότι είναι η καλύτερη χώρα για την ανάπτυξη τέτοιου είδους επιχειρηματικότητας.

Ξεκινήσαμε καλά! Έχουμε πάνω από 100 αιτήσεις από διάφορες εταιρίες (πολλές από αυτές διεθνείς) για να έλθουν στο Κέντρο, μόλις υπογράψαμε σύμφωνο συνεργασίας με μια καναδική εταιρία και μια αυστραλιανή – το ενδιαφέρον είναι παγκόσμιο… πρόκειται για εταιρίες που ανοίγονται στην Ευρώπη και θα αξιοποιήσουν το hub της Λιθουανίας για να κάνουν την είσοδό τους στην ευρωπαϊκή αγορά…

Δηλαδή, έχετε κιόλας εξασφαλίσει πληρότητα; Δεν πέφτει καρφίτσα;

-Οι αιτήσεις ξεπερνούν τις 100, όπως είπαμε, και οι διαθέσιμες θέσεις είναι μόνο 60… Είμαστε overbookedκαι εξετάζουμε πλέον με περισσότερη λεπτομέρεια τις αιτήσεις.

Πότε θα έρθουν αυτές οι εταιρίες, πώς θα τις βοηθήσετε και πόσο θα μείνουν στο Κέντρο;

-Ξεκινάμε επίσημα τη λειτουργία μας την ερχόμενη εβδομάδας (ΣΣ. αυτήν, δηλαδή), με πρώτο στόχο να τις βοηθήσουμε όλες να αναπτυχθούν.

Χρειάζονται τη βοήθειά μας για να προσελκύσουν επενδύσεις και μέντορες, αλλά και να αποκτήσουν δικτύωση με άλλες επιχειρήσεις.

Στην αρχή θα είναι όλοι στον κοινό χώρο, περίπου για ένα εξάμηνο, αλλά στη συνέχεια θα τους προτείνουμε κάποιες επιλογές, πχ. τη χρήση άλλων γραφείων, αν χρειάζονται πια τον δικό τους χώρο…

Υπάρχουν ειδικά κριτήρια για την προσέλκυση ομάδων, εταιριών, οργανισμών και κάποια κίνητρα, για να σας έλθουν;

-Θέλουμε να έχουμε καλές εταιρίες που ενδιαφέρονται γι’ αυτή την τεχνολογία και αναπτύσσουν λύσεις βασισμένες σε blockchain. Κοιτάμε, λοιπόν, τι προϊόντα αναπτύσσουν – αυτό είναι το κυριότερο κριτήριο…

Για παράδειγμα, οι πρώτες που έχετε δεχθεί, τι αναπτύσσουν;

-Έχουν διάφορα project – πχ. μια εταιρία αναπτύσσει ιατρικές εφαρμογές βασισμένες σε blockchain, μια άλλη εφαρμογές που συνδυάζουν υγεία και αθλητισμό, η τρίτη εστιάζει στο gaming… έχουμε και εταιρίες που ασχολούνται με hardwallets (ΣΣ. ειδικά ασφαλή συστήματα αποθήκευσης και φύλαξης κρυπτονομισμάτων) – η γκάμα των εταιριών και των ενδιαφερόντων τους είναι πολύ μεγάλη…

Eίστε οι πρώτοι του είδους στην Ευρώπη – τι σημαίνει αυτό για εσάς και τις εταιρίες σας;

-Είμαστε το πρώτο διεθνές Κέντρο για blockchain στην Ευρώπη κι αυτό που είναι πολύ σημαντικό για τις εταιρίες, είναι η διασύνδεσή μας με τα άλλα δυο κέντρα. Πρόκειται για μια τεχνολογία αποκεντρωμένη – οι εταιρίες που ασχολούνται μ’ αυτήν, πρέπει να έχουν διασυνδέσεις σε διάφορα σημεία του κόσμου – εμείς έχουμε πάνω από 4000 σημεία επαφής, στην Κίνα και παγκοσμίως…

Τα τρία Κέντρα σας είναι στη Μελβούρνη, στη Σαγκάη και τώρα στο Βίλνιους. Γιατί όχι κι ένα στις ΗΠΑ; Γιατί όχι ακόμα περισσότερα Κέντρα στην Ευρώπη;

-Σχεδιάζουμε κάτι τέτοιο… έχουμε ήδη το πρώτο αίτημα συνεργασίας από τις ΗΠΑ, αλλά για την ώρα δεν μπορώ να σας πω περισσότερα…

Όσο για την Ευρώπη, η δημιουργία κι άλλων κέντρων θα μας χαροποιούσε ιδιαίτερα γιατί, όπως σας είπα, η διασύνδεση είναι πολύ σημαντικό θέμα.

Θα συνεργαστούμε, λοιπόν, με οποιονδήποτε θέλει να βοηθήσει στην επιτάχυνση των εξελίξεων, για παράδειγμα με συνδέσμους από άλλες χώρες (ΣΣ. κι εδώ δεν μπορώ να μην αναφερθώ στη δημιουργία του πρώτου ελληνικού πυρήνα, πριν από μερικές εβδομάδες, με τίτλο Hellenic Block chain Hub, σελίδα στο FB και ιδιαίτερα φιλόδοξο στόχο, «Να κάνουμε τη χώρα μας BlockchainNation!”)Η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι πολύ καινούρια – είναι, λοιπόν, σημαντικό να αναπτυχθεί μέσω συνεργασιών και αλληλοβοήθειας.

Σε λίγους μήνες θα έχετε αποκτήσει κι εσείς υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας. Σκέπτεστε να την αξιοποιήσετε, παραχωρώντας κάποια franchise;

-Κι εμείς οι ίδιοι, έτσι ξεκινήσαμε! Αγοράσαμε franchiseτης Μελβούρνης. Πιθανότατα, λοιπόν, θα κάνουμε το ίδιο, όταν έλθει η ώρα…

Θα διακινδυνεύατε μια πρόβλεψη για το εγγύς μέλλον; Πώς θα είναι το blockchain στο τέλος του χρόνου, για παράδειγμα;

Επειδή αυτή την εποχή έχουμε προβλήματα με τα κρυπτονομίσματα, θα πρέπει να αποδείξουμε τι άλλο μπορούμε να κάνουμε με την τεχνολογία blockchain.

Ελπίζω ως το τέλος του χρόνου, να παρουσιάσουμε λύσεις και σε άλλους τομείς, στον αθλητισμό, την υγεία, την οικονομία, τις αλυσίδες τροφοδοσίας, όπου θα μπορούμε να δείξουμε στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις πραγματικές εφαρμογές με χρήση είτε δημόσιου, είτε ιδιωτικού blockchain.