Τα επόμενα στάδια στην πορεία προς τη νέα γενιά κινητής τηλεφωνίας, τα εμπόδια και τα οφέλη
Συνέντευξη του γεν. διευθυντή της ΕΕΚΤ, Γιώργου Στεφανόπουλου, στον Γιάννη Ριζόπουλο
Είναι μακριά ακόμα ή κοντύτερα απ’ όσο πιστεύουμε; Εγκρίσεις επενδυτικών πλάνων ακούμε, καινούρια σκαψίματα στους δρόμους βλέπουμε, τεχνικοί δουλεύουνε όλο και πιο συχνά στα κουτιά στις γωνίες, μάλλον κάτι καλό ετοιμάζεται στις τηλεπικοινωνίες…
Kι αν η οπτική ίνα φαίνεται να βρίσκει επιτέλους το δρόμο προς τα σπίτια μας ή, τέλος, πάντων, κάπου κοντά μας,
«το 5, το καλό» που τόσα και τόσα ακούμε τελευταία γι’ αυτό στο Mobile World Congress της Βαρκελώνης και όχι μόνο (κάποιοι τυχεροί, μάλιστα, έχουν καταφέρει να κάνουν και “testdrive” σε επιδείξεις εδώ κι εκεί, της χώρας μας μη-εξαιρουμένης) πότε θα φτάσει ως τα κινητά μας;
Κι αυτός ο συνδυασμός (γιατί, κάπως έτσι θα καταλήξουμε σε λίγα χρόνια, να περνάμε από το ενσύρματο στο ασύρματοδίκτυο και ανάποδα στη διάρκεια τη ίδιας κλήσης, χωρίς καν να το αντιλαμβανόμαστε) με τα πολλά «γκάζια» και τις υψηλές ταχύτητες, πόσο άραγε θα αλλάξει τη ζωή μας;
Την καθημερινότητά μας, στη δουλειά και στο σπίτι; Τη χώρα μας και ολόκληρο τον κόσμο;
Αν έχετε κι εσείς τις ίδιες απορίες μ’ εμάς, όσα ακολουθούν ελπίζουμε να τις λύσουν και τα ερωτηματικά (που πάντα θα υπάρχουν) να γίνουν λιγότερα.
Γιατί, συνομιλητής μας σ’ αυτή τη συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης είναι ένας ειδικός στην επίλυση αποριών περί τα τηλεπικοινωνιακά, ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Εταιριών Κινητής Τηλεφωνίας, Γιώργος Στεφανόπουλος, με μακρά θητεία στο χώρο και πλούσιο περίσσευμα γνώσης.
Προσδεθείτε, γιατί αρχίζουν τα δύσκολα!
Πότε θα είναι η Ελλάδα έτοιμη να μιλήσει για 5G, ποια είναι τα στάδια που πρέπει να ακολουθήσει και για ποιο ύψος επενδύσεων μιλάμε;
Στην Ελλάδα σημειώνεται τα τελευταία χρόνιαμια συνεχής αύξηση των επενδύσεων, στο πλαίσιο της γεωγραφικής και πληθυσμιακής επέκτασης των δικτύων 4G.
Συγκεκριμένα, το 2016 οι επενδύσεις έφτασαν το 19,1% και το 50,8% ως ποσοστό των εσόδων και του EBITDA,αντίστοιχα - επίπεδα που είναι τα υψηλότερα μετά το ξεκίνημα της κρίσης και που εκτιμώ ότι μπορεί να είναι από τα υψηλότερα ποσοστά στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας.
Σε απόλυτο νούμερο ξεπέρασαν τα 350 εκ. €. Από την αρχή της οικονομικής κρίσης ως το 2016, ο κλάδος έχει επενδύσει 3,17 δισ. €.
Να σημειωθεί ότι,σ’ αυτές τις επενδύσεις, δεν περιλαμβάνονται οι επενδύσεις σε δικαιώματα χρήσης φάσματος, όπως τα 201 εκατ. € που διατέθηκαν τον Νοέμβριο του 2017 και ισχύουν για τα επόμενα 15 χρόνια στη φασματική περιοχή των 1800 ΜΗz.
Ένα πρώτο δείγμα των ασύρματων ευρυζωνικών δικτύων,που φτάνει να απολαύσει ο καταναλωτής,είναι οι ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων, οι οποίες φτάνουν πλέον τα 300 Mbps και μέσα στην επόμενη διετία θα αγγίξουν το 1Gbps…
Όσον αφορά στα δίκτυα 5G και τα στάδια που ρωτάτε, ένα από τα απαραίτητα βήματα είναι η διάθεση φάσματος σε νέες περιοχές, συγκεκριμένα στα 3,5 GHzκαι τα 700 ΜHz, κάτι που αναμένεται να γίνει το 2019- 2020.
Οι σαφείς προδιαγραφές για τα διεθνή δίκτυα 5ης γενιάς θα έχουν αποφασιστεί ως τον Σεπτέμβριο του 2018, γεγονός που θα επιτρέψει σε κατασκευαστές και παρόχους να αναπτύξουν τα κατάλληλα δίκτυα στην ΕΕ από το 2020 και, σε μαζική εμπορική διαθεσιμότητα,ως το 2025.
Η Ελλάδα πού μπαίνει στο παιχνίδι;
Σ’ αυτή τη διαδικασία κι η Ελλάδα θα μπορούσε να κερδίσει θέσεις στην κλίμακα της ανταγωνιστικότητας, με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι υποδομές αυτές θα γίνουν επιδίωξη και προτεραιότητα ακόμα και σε επίπεδο δήμων και περιφερειών.
Ας πούμε, ποια ελληνική πόλη θα γίνει το 2020 το «παράδειγμα» πρώτης εγκατάστασης δικτύων 5ης γενιάς;
Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα είναι σύνθετη και αφορά όχι μόνο στις επενδύσεις των παρόχων, αλλά και στη συνεργασία και αξιοποίηση των υποδομών και των υπηρεσιών οι οποίες θα αναπτυχθούν από επιχειρήσεις, δημόσια διοίκηση και κοινωνικές οργανώσεις…
Ποια είναι η συμβολή του κλάδου στην ελληνική οικονομία τα χρόνια της κρίσης; Έχω την εντύπωση ότι επηρεάστηκε, βεβαίως, αλλά στέκεται ακόμα στα πόδια του, σωστά;
Όντως, ο κλάδος κατάφερε και παρέμεινε υγιής. Είναι ίσως από τους ελάχιστους κλάδους που κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά το δανεισμό τους από το τραπεζικό σύστημα, επιτυγχάνοντας μείωση στον δείκτη ξένα / ίδια κεφάλαια από 1,49 το 2011 σε 0,53 το 2016.
Σε απόλυτους αριθμούς, αυτό σημαίνει ότι ο μακροπρόθεσμος και βραχυπρόθεσμος δανεισμός μειώθηκε από τα €3,45 δισ. το 2011 σε €1,66 δισ. το 2016.
Επίσης, ο Κλάδος των Κινητών Επικοινωνιών αποτελεί πολύ καλό παράδειγμα ψηφιακού μετασχηματισμού. Σύμφωνα με μελέτη του ΟΠΑ,έχει επιτύχει ετήσια αύξηση 14,3% στη βελτίωση της παραγωγικότητας του (κατ’ έτος ως μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας) στην εξαετία 2010-2016.
Αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα προϊόντων που «παράγονται» από τον Κλάδο (λεπτά ομιλίας – μηνύματα και data) σε σχέση με τους διαθέσιμους πόρους (δηλαδή εργαζόμενοι – αγορές από τρίτους – αναπόσβεστη αξία επενδυμένων κεφαλαίων) βελτιώνεται σταθερά, με το ρυθμό που ανέφερα.
Το σημαντικότερο είναι ότι βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή αυτής της διαδικασίας, γιατί ο όγκος δεδομένων άρχισε να αυξάνεται σημαντικά μόλις από το 2015 και μετά, αναμένεται δε να εξαπλασιαστεί ως και να δωδεκαπλασιαστεί την επόμενη πενταετία.
Αυτό σημαίνει ότι τα οφέλη από την ψηφιοποίηση της ελληνικής οικονομίας και η ευκαιρία για ανάπτυξη είναι μπροστά μας - ο βαθμός επιτυχίας θα εξαρτηθεί από το βαθμό συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων,αλλά και τους υψηλότερους στόχους που πρέπει να τεθούν στο σχέδιο ψηφιακής στρατηγικής της χώρας.
Μιλάμε χρόνια και χρόνια για την ψηφιακή σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς τρέχουμε εμείς να φτάσουμε τους άλλους, αλλά κι εκείνοι δεν μας περιμένουν... Αυτή η πολυπόθητη σύγκλιση τι σημαίνει στην πράξη, ως αποτέλεσμαστην οικονομία;
Όπως συμπεραίνει ηνέα μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το ΑΕΠ μπορεί να αυξηθεί κατά 2,05% (€3,06 δισ.) και τα δημόσια έσοδα κατά €1,62 δισ. ως το 2021,αν η Ελλάδα προσεγγίσει τον ΜΟ της ΕΕ στη χρήση δεδομένων, δηλαδή τα0,4 GB/ ανά κάτοικο/μήνα του 2016 να αυξηούνσε 6 GB/ ανά κάτοικο / μήνα.
Για να γίνει αντιληπτό αυτό ως ευκαιρία, το ΟΠΑ αναφέρει πως αν το 2016 είχαμε στην Ελλάδα μέση κατανάλωση δεδομένων 3 GB (όσο ο Μέσος Όρος της ΕΕ,τότε) το ΑΕΠ μας θα ήταν κατά 1.5% υψηλότερο.
Το μήνυμα είναι σαφές, λοιπόν: η αλλαγή ταχύτητας και μοντέλου συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της οικονομίας και -το κυριότερο- με λιγότερη εισφοροδιαφυγή, φοροδιαφυγή και παραοικονομία, καθώς η ψηφιοποίηση ενισχύει τη νομιμότητα, τον εκσυγχρονισμό και την εξυγίανσή της.
Η εξέλιξη των δικτύων από 4Gσε 5G, πόσο σημαντική θα είναιγια κρίσιμους κλάδους, όπως οι μεταφορές και η ενέργεια;
Μια διάσταση του 5G αφορά στις υπερυψηλές ταχύτητες των ευρυζωνικών δικτύων από 1-10 Gbps, γύρω στο 2025.
Μια άλλη, επίσης σημαντικότατη διάσταση, είναι η διασύνδεση δεκάδων εκατομμυρίων συσκευών (στο πλαίσιο του Διαδικτύου των Αντικειμένων - IoT).
Μιλάμε για μαζική επικοινωνία μηχανών μεταξύ τους, με στόχο την παροχή ευρείας κάλυψης και διασύνδεσης σε εκατοντάδες χιλιάδες συσκευών /τετρ.χλμ, με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας.
Μερικά παραδείγματα χρήσης είναιη παρακολούθηση και διαχείριση στόλου, η ευφυής εφοδιαστική αλυσίδα, η υλοποίηση σχεδίων ευφυών πόλεων, η ψηφιοποίηση για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της χώρας, η ευφυής γεωργία κλπ.
Βέβαια, για να πετύχουν το σκοπό τους τέτοιες υπηρεσίες, αναγκαία προϋπόθεση είναι αφενός η κάλυψη των δικτύων να πλησιάζει το 100% της επικράτειας, αφετέρου να προσφέρουν εξαιρετικά υψηλό βαθμόαξιοπιστίας(99,999%).
Έχουμε κι άλλους αριθμούς, αν θέλετε:ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των επενδύσεων σ’ αυτό το χώρο είναι ότι,την επόμενη δεκαετία, η κατανάλωση ενέργειας θα είναι ως και 1000 φορές μικρότερη.
Όσον αφορά στο πλήθος των συνδεδεμένων συσκευών και αντικειμένων, αυτό αναμένεται να είναι ως 100 φορές περισσότερο απ’ό,τι σήμερα.
Επίσης,την περίοδο 1994-2017 καταφέραμε να χιλιαπλασιάσουμε τη χωρητικότητα των δικτύων κι ο επόμενος στόχος για το 2030 πλέον, είναι να πετύχουμε 10.000 φορές μεγαλύτερη χωρητικότητα συστημάτων, μετρούμενη σε ρυθμό δεδομένων / διαθέσιμη συχνότητα /τετρ.χλμ.
Αυτό, μπορεί να πει κανείς ότι είναι το τεχνολογικό ισοδύναμο της βελτίωσης της παραγωγικότητας της οικονομίας και της συμβολής στο ΑΕΠ, όπως την περιγράψαμε στην προηγούμενη απάντηση.
Όλα αυτά προϋποθέτουν την ύπαρξη κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου. Ποια βήματα θεωρείτε ότι πρέπει να γίνουν άμεσα,ώστε αυτό να είναι πιο ελκυστικό για επενδύσεις εκ μέρους σας;
Καταρχήν χρειάζεται θέσπιση κινήτρων για τόνωση της ζήτησης - το κράτος πρέπει να επιδοτήσει τις πρώιμες επενδύσεις των επιχειρήσεων και τις αδύναμες κοινωνικά ομάδες,ώστε να μπορέσει να δημιουργηθεί η κρίσιμη μάζα χρηστών, που θα οδηγήσει σε πολλαπλασιαστικά οφέλη για την εθνική οικονομία.
Πρέπει να δοθούν κίνητρα για χρήση του κινητού και των κινητών υπηρεσιών κατά προτεραιότητα και σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών, με στόχο την αξιοποίηση και ανάπτυξη των κινητών εφαρμογών απ’ όλους τους παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας,σε πρώτο στάδιο, και τη διευκόλυνση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας, σε δεύτερο.
Επιπλέον, θέματα προς επίλυση αποτελούν η ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην αδειοδότηση (ΣΗΛΥΑ), με στόχο την ταχύτερη διεκπεραίωση σε φορείς της Διοίκησης, και κυρίως η απλούστευση της πολεοδομικής αδειοδότησης.
Η λειτουργικότητα του συστήματος ΣΗΛΥΑ βελτιώθηκε εντός του 2016, όμως εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά γραφειοκρατικά προβλήματα, τα οποία δυσχεραίνουν και καθυστερούν τις επενδύσεις στον κλάδο.
Παράλληλα, συνεχίζονται οι καθυστερήσεις στη θέσπιση δευτερογενούς νομοθεσίας. Τέλος, ένα άλλο θέμα που πρέπει να επιλυθεί,είναι η διάθεση νέου φάσματος, καθαρού από τις περιπτώσεις επικάλυψης μεταξύ χρηστών για τις ίδιες περιοχές.
Ερώτηση – υστερόγραφο: Καλά όλα αυτά, όμως, το ειδικό τέλος στις υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών εξακολουθεί να ισχύει - η επιβολή του δεν αντιβαίνει με τις αναπτυξιακές μας φιλοδοξίες;
Το παράδοξο με την έμμεση φορολογία στην Ελλάδα είναι ότι ενώ στην ΕΕ οι έμμεσοι φόροι είναι από 19 ως 25% μέγιστο,σ’ εμάς φτάνουν από 37% ως 48%.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επικρατούν συνθήκες χαμηλής ανταγωνιστικότητας, αποτελεί αντικίνητρο στην αύξηση της χρήσης δεδομένων και υπηρεσιών και, μεταξύ άλλων, έχει οδηγήσει σε μείωση των δημοσίων εσόδων.
Θεωρούμε, λοιπόν, ότι η μείωση των ειδικών τελών πρέπει να είναι στοιχείο της ψηφιακής στρατηγικής της χώρας και της διόρθωσης που πρέπει να γίνει.
