Το 2005 μια ταινία με τίτλο «Kiss Kiss Bang Bang», που σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει «Φιλιά και όπλα», κέρδισε τις εντυπώσεις των σινεφίλ, διεθνώς. Πέντε χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 2010, μια νέα πλατφόρμα συμμετοχικής μικροχρηματοδότησης (crowdfunding) δημιουργήθηκε στη Γαλλία με ένα όνομα που παραφράζει τον τίτλο της ταινίας, θέλοντας να δώσει «το φιλί της ζωής» σε σχέδια και ιδέες δημιουργών από διαφορετικούς επαγγελματικούς χώρους.

Η πλατφόρμα Kisskissbankbank αποτέλεσε στη σύλληψη και τη δημιουργία της υπόθεση άκρως οικογενειακή, αλλά και παρεΐστικη. Τα μέλη της αρχικής ομάδας, ο Vincent Ricordeau, η Ombline Le Lasseur και ο Adrien Aumont, εκτός από οικογενειακούς δεσμούς διέθεταν κοινές ανησυχίες και προβληματισμούς.

Ο Adrien Aumont, συν-ιδρυτής της πλατφόρμας, βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, προσκεκλημένος του Γαλλικού Ινστιτούτου για να μιλήσει στην εκδήλωση με τίτλο «Οι επιχειρηματίες της αλλαγής, πρωτοπόροι της κοινωνικής καινοτομίας» και μας μίλησε για την πλατφόρμα, την ιστορία της, τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και το μέλλον του crowdfunding.

«Η αφετηρία της ιδέας ήταν μουσική» όπως εξηγεί. «Η Ombline είχε μια σημαντική καριέρα 15 χρόνων στον χώρο της μουσικής, με θέσεις ευθύνης σε σημαντικές εταιρείες. Ο Vincent είχε πίσω του πλούσια εμπειρία στο επιχειρείν. Από τα 18 του χρόνια δημιουργούσε τις δικές του επιχειρήσεις. Τη συγκεκριμένη περίοδο ήταν διευθυντικό στέλεχος στον χώρο των media και, παράλληλα, αντιπρόεδρος σε μια εταιρεία αθλητικού μάρκετινγκ. Προσωπικά, παράτησα το σχολείο στα 14 και μπήκα στον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τη διαφήμιση, όπου εργάστηκα αρχικά ως βοηθός παρουσιαστή και στη συνέχεια στο μάνατζμεντ της μουσικής».
«Η περιπέτεια ξεκίνησε λίγο περίεργα από την Ombline» σημειώνει. «Το 2007, η Ombline διέθετε ισχυρή θέση στον χώρο της μουσικής. Ηταν η εποχή που η μουσική βιομηχανία ζούσε την κρίση ανάμεσα στους καλλιτέχνες των μεγάλων δισκογραφικών και τη δημιουργική έκρηξη του Internet, η εποχή που η μουσική μοιραζόταν μέσω του peer-to-peer, με τεράστιες απώλειες τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και για τις δισκογραφικές εταιρείες».
Η Ombline έχοντας μπροστά της μια μελέτη που προέβλεπε δραματική πτώση στη μουσική βιομηχανία, συζήτησε το θέμα με τον Vincent και τον Adrien. Εχοντας συνειδητοποιήσει ότι για κάθε καλλιτέχνη «χωρίς χρήμα, δεν υπάρχει τέχνη» η ομάδα σκέφτηκε ότι πρέπει να βρει τρόπο να συνδέσει τους καλλιτέχνες με τους φαν τους. Ηταν η εποχή του τέλους του MySpace και η άφιξη του Facebook. Ηταν ξεκάθαρο ότι όλοι επιδίωκαν τη διασύνδεση. Δουλεύοντας πάνω στο σχέδιό τους, συνειδητοποιούν ότι το ίδιο περίπου ισχύει και για τον κλάδο των οπτικοακουστικών, αλλά και για κάθε κλάδο. Ετσι ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν την πλατφόρμα «Kisskissbankbank» συνδέοντας διαφορετικές, αλλά και συμπληρωματικές επαγγελματικές εμπειρίες στη μουσική, τα media, τον πολιτισμό και την ψυχαγωγία.
«Δεν είχαμε ιδέα από τον χώρο του Internet» εξομολογείται ο Adrien. «Μπήκαμε στη διαδικασία με έναν τρόπο διαφορετικό από εκείνον της πλατφόρμας. Η χρηματοδότηση της ιδέας έγινε με τον παραδοσιακό τρόπο, μέσω ενός fund με το οποίο συζητήσαμε πριν ακόμη συσταθούμε ως εταιρεία. Ηταν λίγο ιδιαίτερος ο τρόπος, σε σχέση με αυτό που συνηθίζεται. Συχνά, αυτό που λέμε σήμερα, είναι ότι ο χρηματοδότης μας λειτούργησε ως συνιδρυτής».
Η πλατφόρμα του Kisskiss δεν ήταν η πρώτη που δημιουργήθηκε στη Γαλλία. Ηταν, ωστόσο, η πρώτη που αφορούσε σε όλες τις δραστηριότητες. Η σκέψη των ιδρυτών της, όπως εξηγεί ο Adrien, ήταν ότι μια πλατφόρμα που δεν θα περιοριζόταν σ’ έναν τομέα -όπως αυτός της μουσικής, που αποτέλεσε την αφετηρία της έμπνευσής τους- θα μπορούσε πιο εύκολα να αποκτήσει περισσότερους χρηματοδότες και όγκο. «Επιπλέον, εκτιμήσαμε ότι η επένδυση αποκλειστικά σε έναν κλάδο που ήταν σε κρίση, θα μετέφερε το ρίσκο στους οπαδούς της μουσικής και το αποτέλεσμα στην περίπτωση αυτή θα ήταν μόνο αρνητικό».
«Για εμάς ήταν ιδιαίτερα σημαντικό να επιτρέψουμε στους μικροχρηματοδότες να βάλουν ακόμη και 1 ευρώ αν το επιθυμούσαν, γιατί αυτό θα αποτελούσε επιπλέον την ιδέα της “δημοκρατικοποίησης” του χορηγού. Κάθε άνθρωπος, πριν οργανωθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περιστοιχίζεται κατά μέσο όρο από 300 άτομα: την οικογένειά του, τους φίλους του, τους φίλους των φίλων του κ.ο.κ. Σήμερα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν να δεκαπλασιαστεί η δικτύωση που διαθέτουμε, κάτι που δίνει μεγαλύτερες δυνατότητες μικροχρηματοδότησης. Στην πλατφόρμα του Kisskiss δεν θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα μοντέλο όπου οι συμμετέχοντες θα έχουν έντονες προσδοκίες επιστροφής της επένδυσής τους και γι’ αυτό τα ποσά είναι εντελώς συμβολικά. Οσοι προσφέρουν, σκέφτονται ότι στο άμεσο μέλλον πιθανόν να βρεθούν στη θέση όσων παρουσιάζουν τα σχέδιά τους. Νιώθουν, επίσης, πρωτοπόροι καθώς συμμετέχουν στην επιτυχία άλλων σχεδίων».
Η εκκίνηση της πλατφόρμας δεν ήταν εύκολη. «Στην αρχή είχαμε ένα σχέδιο τον μήνα, στη συνέχεια ένα κάθε εβδομάδα. Το πρώτο μας σχέδιο ήταν από τον χώρο της μουσικής και αυτό δημιούργησε σταδιακά μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον χώρο όπου είχαμε κινηθεί ως εκείνη τη στιγμή. Αυτό που συνειδητοποιήσαμε, είναι ότι είτε επρόκειτο για ένα μικρό σχέδιο που ζητά χρηματοδότηση 4.000 ευρώ είτε για κάποιο μεγαλύτερο, χρειαζόταν να τους βοηθήσουμε, να το υποστηρίξουμε καθώς το σχέδιο είναι σημαντικό γι' αυτόν που το υποβάλλει. Μπορεί να είναι το σχέδιο μιας ζωής ή το πλάνο μιας ολόκληρης χρονιάς. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό και γι’ αυτό επιδιώκουμε να έχουμε επαφή με τους δημιουργούς των σχεδίων».



Το μοντέλο του Kisskiss

Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πλατφόρμας ανήκουν οι συνέργειες που δημιούργησε αλλά και η διαμόρφωση παραδοσιακών δομών (γραφείων και συμβουλευτικής) σε διάφορες πόλεις.


Υπάρχουν τρεις κανόνες στην υποβολή πρότασης: Ο πρώτος είναι να καθοριστεί εξαρχής ένας ρεαλιστικός οικονομικός στόχος, ο δεύτερος αφορά στη διάρκεια της καμπάνιας και ο τρίτος είναι η παρουσίαση, δηλαδή η δημιουργία καλών βίντεο με ξεκάθαρο μήνυμα. Από τη στιγμή που η πρόταση υποβάλλεται, η ομάδα της πλατφόρμας επικοινωνεί με τους ενδιαφερόμενους προκειμένου να τους συμβουλέψει για τον τρόπο προσέγγισης της κοινότητας που τους ενδιαφέρει.
Σήμερα η ομάδα της πλατφόρμας αποτελείται από 50 άτομα στο Παρίσι. Ωστόσο, η ιδέα των δημιουργών ήταν να ξεκινήσουν να διαμορφώνουν πραγματικές δομές στις περισσότερες περιφέρειες της Γαλλίας, αποκαθιστώντας πραγματική επαφή με τους ενδιαφερόμενους. Οπως εξηγεί ο Adrien, «αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διαρκώς αυξανόμενη συμμετοχή, αλλά και την άνοδο του δείκτη επιτυχίας. Το χρωστάμε και σε κοινωνικό επίπεδο στη χώρα μας, στους ανθρώπους που δεν κατοικούν στο Παρίσι».
Η πλατφόρμα διαθέτει επίσης γραφεία στο Βέλγιο, τη Γερμανία, τον Καναδά (Κεμπέκ) και κάποιες συνεργασίες στην Ιταλία, ενώ ενδιαφέρεται να ανοιχτεί μελλοντικά και στην Αφρική.
Από τον Μάρτιο του 2010 που η πλατφόρμα ξεκίνησε τη λειτουργία της, δημιουργήθηκαν 76.390 σχέδια, παρουσιάστηκαν 22.291 και συγκεντρώθηκαν 54.567.026 ευρώ από 960,307 μικροχρηματοδότες. Το μεγάλο επίτευγμα της πλατφόρμας είναι ο δείκτης επιτυχίας που αγγίζει το 70%, γεγονός που σημαίνει ότι 7 σχέδια στα 10 υλοποιούνται. «Οταν ξεκινήσαμε, είχαμε ποσοστό επιτυχίας περίπου 33%» λέει ο Adrien. «Σήμερα είμαστε υπερήφανοι για τους ανθρώπους που πέρασαν από την πλατφόρμα μας και τις επιτυχίες τους, αλλά και για το μοντέλο μας και τη συμβουλευτική πολιτική που δημιουργήσαμε και τους ανθρώπους που εργάζονται γι’ αυτό.
Καθένας διαθέτει αυτονομία στην υποβολή της πρότασής του στην πλατφόρμα. Αυτή η δουλειά της συμβουλευτικής, της παρακολούθησης των προτάσεων για χρηματοδότηση που υποβάλλονται και θέλουν να αξιοποιήσουν το εργαλείο που δημιουργήσαμε, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Είναι σημαντικό το να τους πάρουμε από το χέρι, να το διαδώσουμε, να τους εκπαιδεύσουμε, να γίνουμε οι ευαγγελιστές του σε μια ολόκληρη κοινότητα που διαμορφώνεται στο Internet.
Οταν κάποιος εκπαιδευτεί σωστά και η καμπάνια επιτύχει, αυτό σημαίνει ότι έρχονται στην πλατφόρμα μας ακόμη 5 άτομα με τα σχέδιά τους για χρηματοδότηση. Είναι μια διαρκής μεταφορά τεχνογνωσίας.
Παράλληλα, η πλατφόρμα δημιούργησε πολλές συνεργασίες με επιμελητήρια ή χρηματοδοτικές πρωτοβουλίες, θέλοντας να διαμορφώσει σειρά επιλογών για χρηματοδότηση και να απλοποιήσει την οργάνωση των σχεδίων που υποβάλλονται. Προσπαθούμε να απλοποιήσουμε τη ζωή των επιχειρήσεων».
«Προσωπικά, μισώ τις τράπεζες» τονίζει ο Adrien. «Ωστόσο, μέσα από την πλατφόρμα οφείλoυμε να δημιουργούμε δυνατότητες συνεργειών μαζί τoυς, για τη διευκόλυνση των μελών του Kisskiss».
«Χρειάζεται ιδιαίτερος αγώνας και αρκετός χρόνος, περίπου τρια χρόνια, για να καταφέρει να επιτύχει μια προσπάθεια σε τέτοιου τύπου πλατφόρμες» εξηγεί. «Από τότε που ξεκίνησε η προσπάθεια της πλατφόρμας, αλλάξαμε και οι ίδιοι ως άνθρωποι. Στην αρχή είχαμε διαφορετικούς στόχους,  καθώς βασικός λόγος ήταν να βοηθήσουμε διαφορετικές κοινότητες και χώρους να εξελιχθούν. Σήμερα είναι πολύ πιο πολιτικός ο στόχος μας, με την έννοια ότι δημιουργούμε κοινωνικούς δεσμούς, αλλάζουμε σημαντικά το επιχειρείν, επιδρούμε και αλλάζουμε και οι ίδιοι μέσα από αυτήν τη σχέση. Σήμερα δεν είμαστε απλά στη λογική τού να κάνουμε business, νιώθουμε ότι αλλάζουμε τον κόσμο».

Σήμερα, το νομικό πλαίσιο δεν είναι ιδιαίτερα εναρμονισμένο ανάμεσα στα διάφορα κράτη -μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης σ’ ότι  αφορά στη συμετοχική μικροχρηματοδότηση (ή «πληθοπορισμό», όπως μεταφράζεται, κατά μία εκδοχή, το crowdfunding). Η Γαλλία, σύμφωνα με τον Adrien, διαθέτει ένα από τα καλύτερα νομικά πλαίσια στην Ευρώπη. Συζητώντας για το μέλλον, επισημαίνει ότι ως επιχειρηματίας εύχεται να είναι γρήγορη η εξάπλωσή του. Ωστόσο, ως πολίτης πιστεύει ότι είναι σημαντικό να εξελιχθεί σταδιακά, καθώς αλλάζει σημαντικά την κοινωνία. Σχολιάζοντας, μάλιστα, την άποψη ότι το crowdfunding θα υποκαταστήσει τις τράπεζες στο μέλλον, επισημαίνει: «Αλλάζουμε πιο εύκολα συνήθειες για το αν θα πάρουμε ταξί, παρά για το πού θα βάλουμε τα χρήματά μας».


Οι άλλες πλατφόρμες της ομάδας


Την επιτυχία του Kisskissbankbank ακολούθησαν ακόμη δύο πλατφόρμες:  Το HelloMerci και το Lendopolis. To πρώτο δημιουργήθηκε από την ανάγκη κάλυψης όλων όσοι δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν στην αρχική πλατφόρμα του Kisskiss. Πρόκειται κυρίως για ατομικά σχέδια, αλλά και σχέδια που αφορούν στην ενίσχυση φιλανθρωπικών σκοπών. Το δεύτερο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2014 και στοχεύει στην κάλυψη των ιδιαίτερων αναγκών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε θέματα χρηματοδότησης.  Για το 2017, η ομάδα του Kisskissbankbank προγραμματίζει τη λειτουργία μιας νέας πλατφόρμας που θα ασχολείται με το equity crowdfunding, το οποίο αφορά σε μεγαλύτερα ποσά χρηματοδότησης.

Info:
www.kisskissbankbank.com
www.hellomerci.com
www.lendopolis.com

Αλεξάνδρα Λεφοπούλου

(Πρωτοδημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών», 23/7/2017).