Η πανδημία της COVID-19 ξέσπασε το 2020 και μπορεί πλέον να μοιάζει πολύ μακρινή αλλά δεν έχουν περάσει παρά 4,5 χρόνια από την πρώτη περίοδο της καραντίνας. Ήταν η εποχή που το ηλεκτρονικό εμπόριο έλαβε μία εντυπωσιακή ώθηση, καθώς αποτελούσε μονόδρομο, τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις λιανικής. Και ήταν μία εποχή που άπαντες πίστευαν ότι η ανάπτυξη θα ήταν διαρκής για το eCommerce.
Fast forward στο 2025 και η κατάσταση μάλλον δεν είναι αυτή που περίμεναν πολλοί. Το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη του eCommerce Europe, αναπτύσσεται μεν αλλά όχι με τους ρυθμούς του παρελθόντος. Το +8% του 2021, το +10% του 2022 και το +9% του 2023 διαμορφώθηκε σε +5% το 2024 και στα ίδια επίπεδα εκτιμάται ότι θα είναι το 2025.
Πολλοί θα πουν ότι πρόκειται για έναν καλό ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με τη συνολική αγορά του λιανεμπορίου. Όμως, αν δούμε λίγο το ποσοστό των online αγορών σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας, αυτό που βλέπει κανείς είναι ότι υπάρχει μία σταθερότητα. Το 2020 το e-ΑΕΠ αντιστοιχούσε στο 8,03% του συνολικού ΑΕΠ, κάτι λογικό δεδομένων των συνθηκών. Το 2021 έπεσε στο 7,92%, το 2022 στο 7,65%, ανέβηκε λίγο στο 7,87% το 2023, έπεσε εκ νέου το 2024 στο 7,67% και εκτιμάται πως θα ανέβει εκ νέου στο 7,86% το 2025.
Πρακτικά, αυτό που βλέπει κανείς είναι πως το ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελεί ένα μεν σημαντικό κομμάτι της εμπορικής δραστηριότητας στην Ελλάδα αλλά είναι σταθερό ως προς το ΑΕΠ. Οπότε, το ερώτημα είναι αν το eCommerce έχει φτάσει πλέον στα όρια του;
Ενδεχομένως και να έχει φτάσει, τουλάχιστον για όσο καιρό δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη που να αλλάζει τα δεδομένα. Οι Έλληνες καταναλωτές αξιοποιούν το online κανάλι (σ.σ. το 73% δηλώνει ότι κάνει αγορές μέσω Διαδικτύου) αλλά το ποσοστό παραμένει σταθερό επί του συνολικού ΑΕΠ. Και αυτό αποτελεί έναν παράγοντα ανησυχίας για όσους επενδύουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο.
Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό της Ελλάδας είναι πολύ υψηλότερο από εκείνον της Ευρώπης όπου το "e-ΑΕΠ" είναι στο 3,6%. Εντυπωσιακό στοιχείο από τη μελέτη του eCommerce Europe είναι ότι το ποσοστό του e-ΑΕΠ στη βόρεια Ευρώπη είναι στο 3,4%, στη δυτική Ευρώπη στο 3,6% και στη νότια Ευρώπη στο 4,2%. Άρα, η Ελλάδα είναι πιο μπροστά από την υπόλοιπη Ευρώπη; Λίγο δύσκολο να το πεις αυτό, αλλά τουλάχιστον κάτι τέτοιο προκύπτει από τα νούμερα.
Η πραγματική ανησυχία όσων ασχολούνται με το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν σχετίζεται τόσο με τον ρυθμό ανάπτυξης. Πολύ απλά, γιατί κάπου έχει βρεθεί η ισορροπία μεταξύ των φυσικών και των ψηφιακών καναλιών και όλες οι πλευρές έχουν κατανοήσει που βρίσκονται. Το πρόβλημα είναι ο ανταγωνισμός που έρχεται από τις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες και δη τις κινεζικές, οι οποίες αλλάζουν δραστικά τις ισορροπίες. Γι’ αυτό και υπάρχει μεγάλη πίεση από την πλευρά των λιανεμπόρων, ώστε να περιοριστεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός που υπάρχει.
Όμως, πέραν από την επιβολή επιπλέον τελών και δασμών -αγαπημένο θέμα σε παγκόσμιο επίπεδο τους τελευταίους μήνες- οι εταιρείες στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη θα πρέπει να επενδύσουν και σε άλλους τομείς, όπως είναι η εξυπηρέτηση του πελάτη, η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και η παροχή περισσότερων προσωποποιημένων υπηρεσιών. Και ίσως τότε καταφέρουν να κερδίσουν το στοίχημα.
